Sosyal hadiselerdeki eğilimleri, gidişatı doğru okuyamayanlar ekonomik alanda yanlış icraatlara imza atmaktan kurtulamazlar.
1992 yılı Temmuz’unda Newsweek Dergisinde Japonya’ya dair bir haber okumuştum: Ülkede nüfus yaşlandığı için fabrikaların işçi ihtiyacı tam karşılanamadığından, o günün hükumeti, 65 olan emeklilik yaşını sabit tutmakla birlikte, isteyen işçiye 75 yaşına kadar çalışma izni vermişti
Yine aynı dönemlerde The Plain Truth (sanırım Katolik Hıristiyanların propaganda yayınıdır) adlı dergi, Batı dünyasında nüfusun hızla yaşlandığı, bu sebeple emekli sayısının çalışan sayısını çoktan geçtiğini; bunun bir çalışanın iki emekliye bakmak zorunda kalacağı bir sigorta sistemi ortaya çıkaracağını, sonuçta sigorta sistemlerinin çökeceğini söylüyordu.
Biraz detaya girersem; evlenmelerin geciktiği, evlilik dışı ilişkilerin yaygınlaştığı, boşanma nispetlerinin yüksek olduğu Batı ülkelerinde genç nüfus az, yaşlı nüfus fazladır. Öyle ki Batı Avrupa ülkelerinde, demografi uzmanlarının ters piramit dedikleri bir nüfus piramidi görünüyor. Yani Asya’nın ve Afrika’nım bazı ülkelerinde düz olan nüfus piramidi, bazı batı ülkelerinde ters piramit şeklinde yani yaşlıların nispetinin fazla olduğu bir nüfus yapısı ortaya çıkıyor ve yakın gelecekte bu gidiş ivme kazanacak.
Dolayısıyla çalışanı az, emeklisi fazla bir nüfus ortaya çıkıyor. Sonuçta hükümetler 1 çalışandan aşırı vergiler alıp 2 yaşlının sağlık ve yaşama masraflarını karşılamak zorunda kalıyor.
Türkiye bu nüfus trendinin farkına, Japonya’nın kararından yedi sekiz yıl sonra vardı. Yaşar Okuyan’ın Çalışma Bakanlığı yaptığı 1999 yılında emeklilik yaşı kademeli olarak yukarı çekildi.
Ne yalan söyleyeyim, 28 Şubat’ın pek çok yanlışını devam ettiren üçlü koalisyonun o icraatını doğru bulmuştum.
Türkiye’de doğum nispetlerinin Fransa’dakinin bile altına düştüğü, önemli otoritelerce dile getirilmiş iken, emeklilik yaşını, hangi adla olursa olsun tekrar erkene almak yanlıştır. Dolayısıyla Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) kararı hatalıdır.
Seçim kazanmak için de olsa böyle bir kararın alınmış olması yanlıştır. Bu yanlışlığın farkına çalışanlardan çok fazla ödenek kesileceği zaman maalesef daha iyi anlayacağız.
Ne diyelim, Allah sonumuzu hayr eyleye…
Not: Nüfus trendlerine ilişkin bugünkü verileri ve gelecek projeksiyonlarını daha görsel biçimde elde etmek isteyenler aşağıdaki linke başvurabilirler. Orada Türkiye’nin nüfus veri ve projeksiyonları görülüyor. Başka ülkelerinkine de bakılabilir. https://www.census.gov/data-tools/demo/idb/#/country?COUNTRY_YEAR=2022&COUNTRY_YR_ANIM=2085&FIPS_SINGLE=TU