"Ümitvar olunuz, şu istikbal inkılâbı içinde en yüksek gür sada İslâm'ın sadası olacaktır."

Piyasalar

Libya siyasî yapısı

Muhammet ÖRTLEK
25 Ocak 2020, Cumartesi
Ulusal ve uluslar arası basında son dönemlerde Libya konusu daha fazla yer almaya başladı. Farklı gazete ve dergilerde muhtelif yorum, analiz, makale vb. yayınlarla karşılaşabiliyoruz. Ancak Libya’yı daha iyi anlamak için, Arap Baharı sonrasında ülkedeki siyasî durum ve güç odaklarını incelemekte fayda vardır.

Günümüzde Libya’da 3 farklı güç merkezi mevcut. Birincisi, Trablus’ta bulunan Başkanlık Konseyi. Konsey’in başındaki isim Trablus Parlamentosu’nun eski üyelerinden ve Trablus seçim bölgesini temsil eden Fayez El-Serraj. Trablus’taki hükümet, Aralık 2015’te BM aracılığıyla Libya Siyasî Anlaşması’nın imzalanmasıyla kurulmuştu. Yine bu Anlaşma’ya göre 9 kişiden müteşekkil Başkanlık Konseyi, Trablus’taki Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne başkanlık ediyor. 

El-Serraj’dan sonra Konsey’in en güçlü figürü Ahmet Ömer Maiteeq. Aynı zamanda Maiteeq, 25 Mayıs 2014’te Başbakan seçilmişti. Ancak Anayasa Mahkemesi’nin güvenoyunu iptal etmesiyle birlikte Maiteeq, önceki Başbakan Abdullah Es-Sani’ye 10 Haziran 2014’te görevi devretti. Böylece kısa bir dönem Başbakanlık yapmış oldu. Birde İslâmcı iş adamı olarak tanınıyor. Maiteeq, Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne en büyük siyasî ve askerî desteği veren Misrata’dan geliyor. Misratalı milisler, Kaddafi’nin devrilmesinde önemli rol oynamıştı. Buna ek olarak Misratalı savaşçılar, Sirte’de 2016’da İslâm Devleti (IŞİD)’ne karşı ciddî mücadelede bulundu.

Konsey’in bir diğer önemli aktörü, Libya Ulusal Ordusu’nun önemli isimlerinden Ali Faraj El-Qatrani’dir. Müslüman Kardeşler’in Adalet ve İnşaa Partisi’nden Abdusselam Kajman ve güney Libya’yı temsil etmek için Musa El-Kuni, Konsey’e seçildiler. Ancak daha sonra El-Kuni’nin istifa ettiği belirtilmişti. Bir dönem doğudaki petrol limanlarının Tesis Muhafızlığını yapan Muhammed Ammari, batı Libya’daki Zintan ilçesinden Ömer Ahmet El-Aswad ve Osama Jweili de Konsey’de yer alanlardan.

İkincisi, 2012’de seçilen parlamentodan doğan Genel Ulusal Kongre’den kalma yetkiye dayanan ve Misratalı Başbakan Khalifa Ghwell’in başkanlığındaki Ulusal Kurtuluş Hükümeti’dir. Başkanlığını Zwaralı Nuri Abusahmain’in yaptığı, Genel Ulusal Kongre’nin büyük çoğunluğu “Trablus Parlamentosu” adıyla da bilinir. Bugün Ulusal Kurtuluş Hükümeti, artık hiçbir yeri kontrol edemediği belirtiliyor. Ghwell, Ekim 2016’da hükümeti yeniden kurmaya çalışsa da, destek bulamayarak 2017 yılı İlkbaharı’nda Trablus dışına gönderildi. Kongre’nin askerî destek üsleri ise, Salah Badi’nin Kararlık Cephesi’nin (Jabhat El-Samud) kontrolünde. Hem Ghweel hem de Abusahmain, Başkanlık Konseyi’ne yönelik düşman tutumlarından dolayı, AB’nin yaptırımlarıyla karşılaştılar. Kongre, zaman içerisinde taraftarlarının desteğini büyük ölçüde kaybetmiş durumdadır.

Üçüncü güç merkezi, Libya Siyasi Anlaşması altında çalışması gereken Tobruk ve Bayda’daki yetkililerden oluşuyor. Tobruk’taki Temsilciler Meclisi, Libya Siyasî Anlaşması uyarınca meşrû yasama otoritesi haline gelecekti. Ancak şu ana kadar kendisini yetkili bir kurum şeklinde tanımlamak için geçerli bir Anayasa değişikliğini gerçekleştiremedi. Diğer taraftan Tobruk Temsilciler Meclisi, doğu Libya’daki Bayda şehrindeki rakip Abdullah El-Thinni hükümetini onayladı. Devam eden süreçte Tobruk ve Bayda’daki güçler, Libya Ulusal Ordusu’na liderlik eden General Halife Hafter’e entegre oldular. 

Libya’da büyük çoğunluğu, bölgelerinin veya şehirlerinin savunmasını ve çıkarlarını temsil eden, ulusal düzeydeki yerel unsurlar bulunmaktadır. Bu unsurların birçoklarının da aşiret bağlantıları mevcuttur.

Libya’da 2014 Yaz döneminden beri siyasî iktidar, Trablus ve Tobruk olmak üzere ikiye bölünmüş durumdadır. Hal-i hazırda Libya’nın özellikle batı ve güneyinde, silâhlı grupların kontrolündeki “şehir devletleri” bulunurken; doğu ve güneydeki aşiret yapıları güç için mücadele eden aktörlerdir. Libya siyasetini uluslar arası “de jure” (resmi) tanınan El-Serraj’ın başını çektiği yapı yürütmeye çalışmaktadır. Diğer taraftan Hafter’in liderliğindeki yapı da, uluslar arası arenada “de facto” (irade belirtmeksizin tanıma) tanındığı, dâvet edildiği ve katıldığı uluslar arası zirve/konferans/toplantılardan anlaşılmaktadır.

Okunma Sayısı: 1646
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haber ve yazıların tüm hakları Yeni Asya Gazetesi'ne aittir. Hiçbir haber veya yazının tamamı, kaynak gösterilse dahi özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan haber veya yazının bir bölümü, alıntılanan haber veya yazıya aktif link verilerek kullanılabilir.

Yorumlar

(*)

(*)

(*)

Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve tamamı büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. İstendiğinde yasal kurumlara verilebilmesi için IP adresiniz kaydedilmektedir.
  • HÜSEYİN İLHAN

    25.1.2020 11:54:30

    Teşekkür ederim kardeşim.

(*)

Namaz Vakitleri

  • İmsak

  • Güneş

  • Öğle

  • İkindi

  • Akşam

  • Yatsı