Lozan Antlaşması’nın 100’üncü maddesinde; “Türkiye aşağıda sıralanan sözleşmelere veya antlaşmalara katılmayı ve onaylamayı taahhüt eder.” denildikten sonra, 6’ncı paragrafta; “Müstehcen (açık-saçık) yayınların önlenmesine ilişkin, 4 Mayıs 1910 tarihli Sözleşme;” şeklinde bir hüküm yer almaktadır.
Açıkçası, Türkiye Lozan’da bazı uluslararası sözleşme ve antlaşmalara katılmayı ve bunları onaylamayı taahhüt etmiştir. Bunlardan biri de 4 Mayıs 1910 tarihinde Paris’te imzalanmış olan, müstehcen neşriyatın basın-yayımını önleyen sözleşmedir.
Buraya kadar her şey normal, fakat sorun burada başlıyor. Birleşmiş Milletler’in antlaşmalar arşivine¹ baktığımızda, Sözleşme başlığının, İngilizce: “Agreement for the Repression of Obscene Publications” ve Fransızca: “Arrangement relative à la Rèpression de la Circulation des Publications obscènes”, Türkçesi: “Müstehcen yayınların önlenmesine dair Sözleşme” şeklinde olduğunu görüyoruz.
Türk Tarih Kurumunun arşivinde² yer alan Lozan metninde ise konumuz olan 100’ncü maddenin 6’ncı paragrafı, Türkçe ve Fransızca olarak, aynen şöyledir: “Fuhşiyata dair neşriyatın men’i için 4 mayıs 1910 tarihli Mukavelename;”, “Convention du 4 mai 1910, relative à la suppression des publications pornographiques;”
Dikkat edilirse, muvzubahis Sözleşmenin orijinal metnindeki “müstehcen” kelimesi; bizim kayıtlarımızdaki Lozan Antlaşması metninde, “fuhşiyat-pornografi” şekline dönüşmüştür.
T.T.Kurumu arşivindeki Lozan metninin ilk sayfası incelendiğinde; Antlaşmanın, 23 Ağustos 1923 tarihinde Meclis tarafından 340 sayılı Kanunla onaylandığı, bu Kanunun 1931 yılında yeni yazı ile Türkçe ve Fransızca olarak basıldığı, aslının T.B.M.M. Kütüphanesinde bulunduğu anlaşılıyor.
Türkçe metnin ifade tarzından, Osmanlıca orijinalinin yeni yazıya aynen aktarıldığı anlaşılıyor. Metnin Fransızcasının ise zaten Latin alfabesi ile yazıldığı için değiştirilmesi söz konusu değil.
Bu durumda, ister istemez akla şu soru geliyor: “Uluslararası bir sözleşmede ‘müstehcen yayınlar’ anlamındaki ‘publications obscènes’ ibaresi, nasıl olmuş da Lozan Antlaşmasına ‘publications pornographiques’: ‘pornografik yayınlar’ şeklinde yazılmıştır?”
Bu değişiklik, sehven yapılmış bir yazım hatası mıydı? Yoksa bilinçli olarak, Türk basınında müstehcen yayınların önlenmesini istemeyen güçlü bir iradenin marifeti miydi? Şayet dikkatsizlikle olmuştur, deniyor ise; böyle ciddî bir antlaşma metninde yapılmaması gereken bir ciddiyetsizlik değil midir? Ve acaba, Antlaşmanın başka herhangi bir maddesinde buna benzer bir durum var mıdır?