“Benim tebliğim, “Bediüzzaman Said Nursi’nin devletlerarası ilişkilerdeki esaslar hakkındadır.”

“Bediüzzaman Said Nursi Avrupa ve İslam medeniyeti arasında karşılaştırma yapmıştır. Önce Avrupa’yı ikiye ayırarak semavi dinlerden esaslarını alan ve insanlığa ve topluma faydalı fenleri geliştiren Avrupa’nın Kur’an ile barışık olduğunu izah ettikten sonra, ikinci Avrupa medeniyetinin beş menfi esas üzerine tesis edildiğini, Kur’an medeniyetinin ise bu beş menfiliğine karşı beş müspet esası ortaya koymuştur. Özetle; nokta-i istinatta kuvvete bedel hakkı, hedefte menfaate bedel, imanlı fazileti, toplumsal rabıtada menfi ırkçılık yerine dini, vatani mesleki ve sınıfî bağlılığı, dünyaya bakışta cidal, çarpışma yerine yardımlaşmayı, cazibedar hizmette heva ve heves yerine Huda ve ittifakın önemini izah etmiştir. Bu beş menfi esasın kabulü ve yaşanmasının neticesi ise: insanlıktan hayvanlığa çevrilen bir yoldur!

“Said Nursi, bu asırda Hıristiyan Ruhanileri ile ittifakın gerekliliğine dikkat çekmiştir. Devletlerarasındaki münase- betlerde; “ihtilâflardan düşman faydalanır.” Tespiti çok manidardır. Adavete karşı muhabbeti öne çıkarmıştır. Heva ve hevese karşı fazilet ve hidayet tercihini göstermiştir. “

“Toplum içinde farklı din, dil ve fıtrat olması Cenabı Hakkın takdiridir. Çok din ve çok mezhepler her zaman olmuştur bu fıtri bir kanundur. Bu farklılıkları birbirine bağlayan ancak hakikattir.”

“Bizler için müspet hareket çok önemlidir. Harpte bile müspet hareket peygamberimizin emridir. Cihad sadece savaş değil, ilim ve hizmet de bir cihattır. İslâm tarihinde birçok fetihler vardır. Fetihlerin amacı insanlar üzerinden baskıyı kaldırmaktır. Baskıyı kaldırdıktan sonra dinlerinde serbest bırakmaktır.”

“Bediüzzaman Said Nursi İslâmiyet’in insanlık adına gerekli olan şu dokuz temel esasına dikkat çekmiştir. Bunlar: Ubudiyeti mutlaka, hürriyet, meşveret, adalet, eşitlik, doğruluk, insaf, başka anlayışlarla yardımlaşma ve taassuplardan uzak kalma, ırkçılığı terk, uluslararası ilişkilerde küresel anlayışı, (İsmi Kuddüs’ün izahı.) Ümmetin üstüne adeta bir kâbus gibi çöken müstevlilerin hâkim olduğu bir zamanda, bir dağ köyünde dünyaya gelen Said Nursi’nin üslubu, tahlil, inşa ve terkibe mükemmel geçişleri hayret vericidir.”

“Kur’an Besmele ve oku ile başlıyor. Said Nursi “Bismillah her hayrın başıdır” diyerek kâinat kitabını okumaya başlayarak bu sünnete tam riayet etmiştir.

“Said Nursi bütün İslam âleminin realitesine dikkat etmiştir. Hutbe-i Şamiye’de bütün hastalıkları tespit teşhis ve tedavi etmiştir. Yeis halen tüm Müslümanların canına pençesini takmıştır. Muhabbet en güzel inşa edici bir iksirdir. Said Nursi tenkit kapısını kapatmış muhabbet ile ittifakı mezcettirmiştir.”

“Said Nursi istibdadın tanımını yapmıştır. Bu tanıma baktığımızda istibdadın, evde, ev reisinden başlayıp, muhtardan, devlet başkanına kadarki çizgide hayatımızın her safhasında yer aldığını görmekteyiz. Öyle ki beş kişi olsak biri dördü üzerinde istibdat kuruyor. İslam medeniyeti, uhuvvetin Medine’de başlaması ile doğmuştur. Hepimiz bu uhuvvet gemisine binmeliyiz kabilecilik ve ırkçılıktan kaçmalıyız.”

“Bir önemli konu da şudur. Biz sadece namaz oruç gibi ferdi ibadetlerle Cennete gideceğimizi sanıyoruz. Oysa insan sosyal bir varlık olduğundan sosyal barış, sosyal kardeşlik sosyal ubudiyet noktalarında kesinlikle tekâmül etmeliyiz. Maalesef bu hususlarda istibdadın yadigârı neme lazım başkası düşünsün noktasındayız.”

“Netice: onlar ilmi yeryüzünü tahrip için kullanıyorlar biz ise tamir için kullanmalıyız. Biz her şeyin Allah’ın emri ile tahrik edildiğini biliyoruz. İşte yeni Said’in hayatını vakfettiği nokta burasıydı.