Ahir zamanın bir faslında bulunduğumuzu belirten Bediüzzzaman Said Nursi hazretleri, helaket ve felaket asrında yapılması uyulması gereken usul ve tarzları ‘lahikalar’da bize ders vermiştir.
Üstad Hazretleri, insanların batıdan aldığı meşrutiyet fikrinin esasının Kur’an’ın bir emri olan meşverete dayandırdığı için sahiplenmiş ve bunun dar dairede tatbikini ceddi Peygamber Efendimizin (asm) Asr-ı Saadette uyguladığına benzer şekilde, Hizmet-i İmaniye ve Kur’aniyede yol arkadaşlarıyla yaptıkları her hizmette fiilen uygulamıştır. Kendisinin vefatından sonra kıyamete kadar devam edecek imani hizmetlerde de yol gösterici olması bakımından bu uygulamalarını Lahikalar şeklinde neşretmiştir.
Yirmi Yedinci Mektup olarak Risale-i Nur’a giren lahikaların neşredilmesi esnasında “Takdim” yazısı yazan Üstadın Kahraman Talebeleri bu hususta şunu kaydetmişler: ”… değişen dünya hadiseleri, geniş ve küllî meseleler ve şartlar altında isabetli hizmet-i Kur’âniyenin esaslarını ders veriyor.”
Üstad hazretlerinden sonra yaşanan bir çok dahili ve harici hadislerde Lahikalar birer rehber vazifesini görmüş ve görmeye de devam etmektedir.
İşte bu Lahikalardan bir tanesinde Üstadın Talebeleriyle yaptığı Meşvereti usul ve esaslarını görmekteyiz. Emirdağ Lahikasında, Bediüzzaman Hazretleri Denizli hapsinden sonra mecburi ikamete tabi tutulduğu Afyon’un Emirdağ kazasında karşı karşıya kaldığı bir emr-i vakiden bahsettiği ve “İşlerinde onlarla istişare et. (Al-i İmran Suresi: 159.) emriyle, kardeşlerimle bir meşverete muhtacım.” diye başladığı 8. sıra numaralı mektubunda, geleceğin Nur Talebeleri için lüzumlu meşveret esaslarından bahsetmektedir.
Bu lahikayı mütaala edilip tetkik edildiğinde, Üstadımız talebeleriyle muhtaç olduğu meşveret hususunda kanaatimizce şu detayları vermektedir:
1-Meşveretin konusu,
2-Talebelerden(heyet) talep,
3-Konunun menfi yönleriyle meydana gelebilecek riskler,
4-Avantaj ve dezavantajın ne olacağı,
5-Meşveret heyetinin reyine sunduğu konu hakkında kendi kanaatini net ifade etmek…
Emirdağ’ında ikamet ederken merkezi hükümetten “Benim iaşem için her gün iki buçuk banknot, hem yeniden benim için bir hane-mobilyasıyla beraber ve istediğim tarzda-yaptırmak için” gelen emir karşısında ne yapması gerektiği hususnda talebelerinin görüşünü öğrenmek istiyor. Konuyu net ortaya koyduktan sonra, kabul edilmesi veya kabul edilmeyip reddedilmesi durumunda ne gibi risklerle karşılaşacağını da belirtmekte ve “…eğer reddetsem, onlar, hususan lehimde iaşem için çalışanlar gücenecekler. Ve aleyhimde olanlar diyecekler: ‘Bu adam başka yerden iaşe ediliyor.’”
Kabul etmesi halinde ise “Eğer kabul etsem, yetmiş senelik hayatım gücenecek” diyor ve “bu zamandan haber verip tama ve maaş yüzünden bid’alara giren ve ihlası kaybeden alimleri tokatlayan İmam-ı Ali Radıyallahu Anh dahi benden küsecek ihtimali var” endişesini izhar ediyor. Devamında “hakikaten tahayyürde kaldım” diyerek meşveret ile içinde bulunduğu sıkıntılı halin giderilmesini talep ediyor ki, yaptığı meşveretin üstün körü olmayıp hakikaten çözüm üretilmesini istiyor.
Hatta “elli-altmış senelik bir düstur-u hayatım” dediği ve hayatı boyunca hiç terk etmedi insanlardan istiğna düsturunu “Zaruret mahzurları mübah kılar.” kaidesiyle, zaruret derecesinde olsa, inşaallah zarar vermez.” şeklinde belirterek, talebelerinin fikirlerini daha serbest kullanabileceklerini de hatırlatıyor. Nihayetinde konu hakkındaki kendi fikrini ve reyini net olarak beyan ediyor: “Fakat ben reddettim; reyinize havale ediyorum.”
Netice olarak meşveretlerimizde müzakere edilecek konu detaylandırılmalı, müsbet ve menfi yönleri net ortaya konulmalı, avantaj-dezavantajların ne olacağı iyi belirlenmeli, teklifi sunan tarafın reyini belirtmesi için, gerekli her türlü ön araştırmayı yapmalı ki bu sonuca göre reyini izhar edebilsin…
Bir lahika mektubundan acizane çıkarabileceğimiz ölçüler… Rabbim bu ölçülere uyabilmeyi nasib eylesin.