Ama ne yazık ki, bu bir vakıa!

Bir atasözü var, amiyane de olsa, atalar söylediğine göre hoş karşılamak, kıssadan hisse çıkarmak gerekir. 

O da şu:

“Canı yanan eşek, attan ileri gider.”

Öyle ya, canı yanan bilir sıkıntının tadını, tuzunu.

Ticaret dünyasında telâffuz edilen “Küçük esnaf, büyük esnaf” kavramı bir yana bırakalım; memleketimizde “Esnaf” kalmadı, âdeta.

Son yıllarda, “Marketler zinciri” diye bir hâl çıktı ortaya; alt tabaka esnafı eziyor, üzüyor; piyasadan sürüyor.

İstisnasız her türlü emtia bu oluşumun ya raflarında, ya da listesinde arz-ı endam ediyor.

Bir defa, bu zincir marketlerin işkolu, ticarî alanı anlaşılmaz bir durum. Sanki bazı mevzuat boşluklarından istifade ediyor gibiler. Kaldı ki, uygun bile olsa -ki bu takdirde, mevzuatta bir sakatlık var demektir-, yapılan işe bir çerçeve çizmek; ana sözleşmeyle, sınırlarını belirlemek gerekmez mi?

Ticarî alanda da olsa, sınırsız hürriyet, hürriyet değildir.

Çünkü: “Hürriyetin şe’ni (gereği) odur ki; ne nefsine, ne gayriye zararı dokunmasın.”

Çarşıda pazarda her ne varsa, bu zincirler, rakibi.

Bunların ne alıp, ne sattığını bilemedik bir türlü!

Market mi, manav mı, kasap mı; kavaf mı, kırtasiyeci mi, kozmetikçi mi; telefoncu mu, televizyoncu mu, mobilyacı mı, mefruşatçı mı; yoksa oto aksesuarcısı mı, hırdavatçı mı?

Kurban Bayramlarında, taksitle, büyükbaş-küçükbaş kurbanlık hayvan satışına kadar her şey…

Raflardaki ürünlerin pek çoğu ise, fason üretim!

Esnaflık kültürünü yok ettiği gibi, kurban ibadetinin huşû ve heyecanına da el uzatır oldular.

Yani, her ne varsa kazandıran, zincirlere dizildi.

Bütün bu olup bitenler, âdeta, ticarî tekelleşmeler neticesinde, mütevazı ölçekte iş yeri açıp eve ekmek götürme ümidini yerle bir etmiştir.

Bu konu, TES Başkanı Bendevi Palandöken’in ısrarla üstünde durduğu ve fakat muhataplarına, sesini bir türlü duyuramadığı konulardan biri.

Zincir marketlerin toplamda 67 meslek sektöründeki esnafı olumsuz etkilediğini belirten Palandöken, “Uzun yıllardır esnafın en büyük sorunlarından birisi olan zincir marketlerin kuralsız açılışlarına artık dur denilmeli” diyor, ama nafile…

Kimseye, işini büyütme demiyoruz.

Hiç kimseye “para kazanma” deme lüksümüz de yok, ama her şeyin bir raconu, bir ölçüsü olmalı.

Olmalı olmasına da, bu ölçüyü kim belirleyecek?

Bu sınırsızlığa, kim sınır getirecek; bu ezici rekabete, kim “dur” diyecek?

Ve…

Esnafın ayağındaki bu zinciri kim çözecek?

Bekliyoruz! Aç kalan sokak hayvanlarına şefkat gösterenlerden, işi dibe vurmuş, geçimi zora girmiş esnafa da en az o kadar müşfikâne davranmalarını bekliyoruz.

Unutulmamalıdır ki, “orta direk” çökerse, çok şey çöker!