“Her mahlûk, her zerre doğrudan doğruya Vâhid-i Ehade isnad edilse ve onlar ona intisap etseler, o vakit o intisap kuvvetiyle ve Seyyidinin havliyle, emriyle, karınca Firavunun sarayını başına yıkar, başaşağı atar; sinek Nemrudu gebertip Cehenneme atar; bir mikrop, en cebbar bir zalimi kabre sokar; buğday tanesi kadar çam çekirdeği, bir dağ gibi bir çam ağacının destgâhı ve makinesi hükmüne geçer; havanın zerresi, bütün çiçeklerin, meyvelerin ayrı ayrı işlerinde, teşekkülâtlarında muntazaman, güzelce çalışabilir. Bütün bu kolaylık, bilbedâhe, memuriyet ve intisaptan ileri geliyor. Eğer iş başıbozukluğa dönse, esbaba ve kesrete ve kendi kendilerine bırakılıp şirk yolunda gidilse, o vakit herşey cirmi kadar ve şuuru miktarınca iş görebilir.” (Mektubat)
İntisap kuvvetiyle hareket eden her canlı hayatını kolaylıkla idam ettirir. Bitki ve karıncadan oluşan örnek bir dayanışmayı inceleyerek işlerin intisap kuvvetiyle kolaylaştığına şahit olabiliriz.
Piper, iki ya da üç tane büyük yaprağı bulunan ve Orta Amerika’da yetişen bir ağaçtır. Kahverengi karıncalara yiyecek ve korunma sağlar. Yaprak tabanlarının birinde çoğunlukla bir kraliçe karınca yaşar. Yaprak tabanına bir giriş deliği açar ve içine yumurtalarını bırakır. Yumurtalar ilk larvaya dönüştüğü zaman, sadece bir tane yaprak tabanını işgal ederken, koloni büyüdükçe, işçi karıncalar ağaç bütün bitkiye yayılır.
Piper, karıncalar için aynı zamanda bir besin kaynağıdır. Ürettiği yağları ve proteinleri, üzerindeki mikroskobik torbalardan sızdırır. Karıncalar da bu besinlerin proteince zengin parçalarını kopararak larvalarını bunlarla besler. Diğer karınca bitkileri, kolonileri gittikten sonra bile yiyecek üretmeye devam ederken, piper sadece karıncalar varken bu üretimi yapması ilgi çekici özelliklerindendir.
Karınca da kendisini besleyen ev sahibi için besleyici madde üretir. Bitkinin gövdesinde yer alan karınca şişliği çürüyünce, bitkinin yumuşak iç dokularına sulu amonyak olarak çekilir. Bu sıvı bitki için çok faydalıdır. Buna ek olarak, nefes alan karınca kolonisi üyeleri, bitkinin karbondioksit konsantrasyonunu arttırarak daha sağlıklı olmasını sağlar.
Karıncalar piperi yumurtalarını bitkiye yerleştiren böcek, buğday biti ve termit gibi her türlü istilacıya karşı koruyarak ekolojik dengenin muhafazasına katkı sağlar.
Piper’in karıncaya yiyecek, korunma ve barınma sağlaması ve karıncanın da pipere yiyecek, korunma, karbondioksit sağlaması ibretli bir tablo sunar. Bitki ve hayvan aleminin bu dayanışması beşeriyet için de hüsnü misal ve ikazdır vesselam…