Haber, Prens Charlesle Vogue dergisinin kendisiyle yaptığı bir röportajdan bahsediyordu. Prens Charles, eski elbise ve ayakkabılarını atmadığından bahisle şöyle demiş: “Bir şey üretirken dünyaya verdiğimiz zararı göz ardı etmemeyi çok önemsiyorum. Dolayısıyla tüketmenin de, bir o kadar dikkatle yapılması gerektiğini düşünüyorum. İyi bir kumaşla üretilmiş, bir terzinin el emeğiyle yapılmış bir kıyafetin kolaylıkla eskimeyeceğini. İyi korumak gerektiğinde yamanarak giyilmeye devam edilebileceğini düşünüyorum. Kıyafetlerimi ve ayakkabılarımı asla atmam gerekirse eskiyen yerleri yamanır ayakkabılarımın delikleri kapatılır. Biz böyle büyüdük.”

Giyimde iktisadla davranmak konusu gelmişken bu konuda bizim için örnek uygulamaları olan Said Nursî Hazretleri’nin de yaptıklarını paylaşmak istiyorum. Üstad iktisad örneği olarak ‘eski elbise’ satın aldığını göstermektedir: Şu üstümdeki sakoyu, yedi sene evvel eski olarak almıştım. Beş senedir elbise, çamaşır, pabuç, çorap için dört buçuk lira ile idare ettim. 1 Hatta yedi sene zarfında, elbise, pabuç gibi şeylere yedi banknot ile idare ettim. 2 On sene zarfında yüz banknot ile idare eden ve günde bazan kırk para ile geçinen ve yetmiş yamalı bir abayı yedi sene giyen bir adam hakkında, “Nereden para alıp yaşıyorsun ve teşkilât yapıyorsun?” diyenler ne kadar insaftan uzak düştüklerini, ehl-i insaf anlar. 3 

Yine Tarihçe-i Hayat’ta Eşref Edip’in yazdığı bir mektupta Said Nursî Hazretleri’nin elbiselerinden şu şekilde bahsediyor: “Elbisesi pek basit ve fakiranedir. Beyaz Amerikan bezinden pamuklu bir hirka.” 4

Tükettiğimiz her ürünün çevreye mutlaka etkisi vardır. Dolayısıyla iktisadla davranma özelikle günümüzde herkes için bir zorunluluktur. Çünkü dünyanın nimetleri artık israf ediliyor. Yapılan araştırmalarda bir tişört için tüketilen su 2.700 litredir. Bu 13.500 bardak su demek. Kot pantolon için ise, 10.800 litre. Bir ayakkabı için ise 16.600 litre su tüketiliyormuş. (vatekcevre.com)

Biz de böyle büyümüştük. Siyah önlüklerimize varıncaya kadar yama yapılırdı. Hele ayakkabılarımız. Siyah lastik ayakkabılar. Rahmetli babamın zımpara ve özel yama yapıştırıcı ilâcı vardı. Köyde herkesin yırtık lastiklerini yamatırdı. Babamın yamasız bir lastiği vardı. Onu Cuma günü için ayırmıştı. Bir gün ben izinsiz giymiş ve yırtmıştım. Babam da bana kızarak “Cumalık lastiğimi niçin yırttın?” demişti.

Biz küçüklüğümüzde başkalarının kullanmış elbise ve ayakkabılarını zevkle giyerdik. Şimdilerde ise hangi kıyafeti ve ayakkabıyı satın alsak da o dönemdeki gibi zevkle giyemiyoruz. Çünkü bir kısmımız hesapsız alış verişe alıştık. Bundan dolayı evlerde elbiselere ve ayakkabılara yer kalmadı. Böylece “Bugün acaba hangisini giysem?” diye düşünenlerimiz az değildir. Öyleyse hem dünya hem de ahiretimiz için “israf etmeyiniz” emr-i İlâhiye uymamız gerekir.

Dipnoplar:

1- Tarihçe-i Hayat, 109.

2- Tarihçe-i Hayat, 199.

3- Tarihçe-i Hayat, 201;

4- Tarihçe-i Hayat, 542.