Ekonomik krizlerin faturasını ekseriyetle vatandaşın ödediğini herkes biliyor. Her ne kadar “Karar aldık, bundan sonra devlette ciddi tasarruf tedbirleri uygulanacak” denilse de bu yönde kararlı adımlar atılmadığı belli.
Yapılan açıklamalara göre Merkez Bankası’nın yıl sonu enflasyon hedefi yüzde 38 olarak ilan edilmiş durumda. Bu hedef sebebiyle önümüzdeki dönemde ekonomide daha fazla daralmalar olacağı yorumları yapılıyor. Acaba ilan edilen yüzde 38 hedefi tutturulmuş olsa bile buna başarı denilebilir mi?
Elbette yüzde 90 ya da yüzde 110 enflasyona göre yüzde 38 düşük olabilir. Fakat bu rakam da dünya şartlarında ‘düşük’ bir enflasyon değil. Çeşitli vesilelerle kınanan, ekonomik kriz içinde yüzdüğü ilan edilen ve “Avrupa bizi kıskanıyor” denilmek suretiyle karikatürize edilen ülkelerde yıllık enflasyon tek haneli rakamlarda seyrediyor. Onlar için ‘kötü’ olan çift haneli rakamlar (mesela yüzde 10) bizim için niçin ‘sevindirici’ olsun? Garip olan bir başka durum da yüzde 40 civarındaki enflasyonun ‘normal’ kabul edilmesidir. Bu arada gerçek enflasyonun açıklanan bu rakamlardan çok yüksek olduğunu herkes biliyor.
Ekonomi yazarı Erdal Sağlam’ın değerlendirmesi şöyle: “Enflasyon Raporunda yer alan büyümeye ilişkin tahminler, bu yılın ikinci çeyreğinde başlayan ekonomik daralmanın, 3 ve 4 çeyreklerde de sürmesini öngörüyor. Bu yılki büyüme rakamının yüzde 3.1’e, 2025 yılı büyüme rakamının ise yüzde 1.3’e düşmesi öngörülüyor. Bu rakamlar enflasyon düşürülürken ekonomide fiili olarak küçülmenin yaşanacağını ortaya koyuyor. Ekonomide başlayan daralma, işçi, memur gibi çalışan kesimler ile emeklilerin şikayetlerinin, bir süredir artmasına neden olmuştu. Son dönemde açıklanan tarımsal ürün fiyatlarındaki taban fiyatlar da, üretici açısından çok düşük bulunarak, önemli protestolara neden olmaya başladı.
Bu arada çıkan son sanayi üretim rakamları, kredi kartı ve toplam kredilere ilişkin veriler artık daralmanın iyice hissedilmeye başladığını gösterirken, yılın sonuna kadar bu daralmanın iyice keskinleşeceği tahmin ediliyor. İşte bu nedenle Anadolu’daki oda temsilcilerinin artık yüksek sesle şikayetlerini dile getirmeye başladıklarına şahit oluyoruz. Hükümete yakınlığı ile bilinen İstanbul Ticaret Odası yönetimi bile, özellikle KOBİ’ler açısından rahatlatıcı tedbirler alınmasını istiyor. (...) Büyük şirketler dışında tüm kesimlerin şikayetlerinin önümüzdeki dönem daha da artması kaçınılmaz görülüyor.” (ankahaber.net, 11 Ağustos 2024)
“Büyük şirketler dışında tüm kesimler”in şikayet ettiği bir ekonomik politika Türkiye’yi düzlüğe çıkarabilir mi? İdarecilerin kabarttığı ‘israf faturası’nın bedelini niçin hep dar gelirli vatandaş ödesin?