İşlenen bazı hata ve kusurlar yalnız belli bazı kişilerle sınırlı ise o kabahat ve hatalar yalnız onları alâkadar eder ve manevî sorumluluk da onlara aittir. Lâkin kusur ve günahları işleyenler toplumun kahir ekseriyetini oluşturuyorsa o zaman işin rengi değişir. Üstadın; “musîbet-i amme (umumî musîbetler), ekseri insanların hatalarından tevellüt eder” der. Yüce Allah böyle toplumları günahlarından vazgeçirmek için bazı musîbetlerle veya hastalıklarla ikaz eder.

Ne zaman ki insanların ekserisi Allah’a hakikî kul olmanın gereği olarak mükellef oldukları ibadetlerini terk edip azgınlıklara saparlarsa Kahhar-ı Zülcelâl böyle toplumları musîbet ve felâketlerle ikaz eder.           

 “Bir edepsizin yüzünden Cenab-ı Hak bir memleketi harab eder” calib-i dikkat ikazlarıyla da Üstad Bediüzzaman, gayr-ı meşrû yaşantıların musîbet-i ammeye fetva verdirdiğine dikkat çeker.

Bilerek veya bilmeyerek işlenen ve bir nevi umumî musîbet ve belâlara dâvetiye hükmüne geçen önemli bir diğer sebep de amir ve memurların oynadıkları rollerdir. Sıradan insanlar işledikleri hata ve yanlışlardan dolayı hususî tokatları yerken; amir olan; fakat millete hizmetkâr olmaları gerekirken, tam tersine sahip oldukları güç ve yetkileri bir dayatma ve tahakküm aleti olarak kullanırlarsa, işte o zaman böyle vazifeli, ama sorumsuz yetkileri yüzünden umumî belâ ve musîbetler gelebilir.

Üstad Bediüzzaman’a kulak verelim: “...Eğer memur ise, kanun namına kanunsuz hiyanet eden, ilişen, o memlekete, o biçare ahaliye bir umumî tokada vesile olur. Ya zelzele, ya yağmursuzluk, ya hastalık, ya fırtına gibi umumî belâlara bir vesile olur. Kendisi, zahiren hususî tokat yememiş gibi görünüyor.” (Emirdağ Lâhikası, s. 144)