1980 darbesinin ürünü olan anayasaya oy verenler dahil herkes yeni sivil, hürriyetçi, hak, hukuk adaleti gerçek manada sağlayacak demokratik bir anayasanın olmasını istiyor. Bizce de, mutlaka yapılması gerekir. Ama bu çalışma, mahallî seçim başarısızlığını örtmek, gündemi değiştirmek, ya da Partili Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine uyarlamak adına olursa çalışma sonuçsuz kalır. Tıpkı bundan önce olduğu gibi…

1982 Darbe Anayasasının 177 maddesinin 134 maddesini değiştiren AKP’nin, sonuçsuz kalacağını bile bile her sıkıştığında gündeme getirdiği “Yeni Anayasa” konusunu yine tartışmaya başladı. Yani geleneksel yeni anayasa çalışmaları başladı!

Cumhurbaşkanlığı Yüksek İstişare Kurulu ‘özgürlükçü yeni anayasa’ çağrısı yaparken Taksim’de 1 Mayıs gösterileri yasaklandı. “Özgürlük”le “yasak” yan yana nasıl geldi?

Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş tıpkı bundan önceki AKP’li Meclis Başkanları gibi ilk göreve geldiği günden beri yeni anayasa konusunu gündemde tutuyor. Bu amaçla ilk olarak CHP Genel Başkanı Özgür Özel’le görüştü. Ardından DEM, İYİ Parti, Saadet/Gelecek gruplarını ziyaret etti.

Özel, “Anayasa yapacaksak, uyacaksak yapılır. Mevcut anayasaya uyulmuyorken yeni anayasa yapsanız ne olur yapmasanız ne olur?” diye sorarken, insanların yoksulluk, işsizlik, açlık, güvencesizlik gibi üst düzeyde beklentileri varken, yeni bir anayasa toplumun taleplerinin neresinde olduğunun tartılması gerektiğini söylüyor.

İYİ Parti’nin yeni Genel Başkanı Müsavat Dervişoğlu, “Parlamenter sisteme geçiş emaresi taşırsa konuşuruz” diyerek tavrını ortaya koydu.

***

MECLİS’TEKİ SANDALYE SAYISI

Yeni anayasanın milletin onayına sunulması için 360, Meclis’te kabulü için de 400 milletvekilinin imzası gerekiyor. Meclis’te milletvekili sandalye dağılımına göre yeni anayasa hazırlığının yine sonuçsuz kalacağı şimdiden ortada.

CHP ve İYİ Parti’nin Meclis’teki sandalye sayısı 164. DEM’in 57, Saadet/Gelecek grubunun 20, DEVA’nın 15 milletvekili bulunuyor. Meclis’te YRP, 4, DP 3, TİP 3 milletvekili ile temsil ediliyor.

AKP, MHP, Hüda-Par’ın toplam milletvekili sayısı 319...

***

HAZIRLIKLAR NE OLDU?

2021 yılının ortalarında da Cumhur İttifakı, Anayasayı Türk tipi Partili Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne “uyumlu hale getirmek” adına anayasa değişikliği teklifi hazırlığı içine girmiş, MHP 100 maddelik bir teklifini AKP’ye sunmuştu. AKP’nin de 128 maddelik bir teklif hazırlığının olduğu söylenmişti.

Millet İttifakını 150 sayfalık “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Anayasa değişikliği Önerisi”nde, “Türkiye’de yönetimde keyfiliğe yol açan, Anayasal hak ve hürriyetleri güvencesiz bırakan, hukuk devleti mekanizmalarının tamamını aşındıran Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemini yürürlükten kaldırmak ve Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme geçişi sağlamaktır” denilmişti.

***

“PARLAMENTER SİSTEM MAZİ OLDU”

Kurtulmuş’un görüşmelerinden ne çıkar kestirmek zor. AKP Genel Başkanı Tayyip Tayyip Erdoğan ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ile görüşmelerinden (görüşürse) nelerin ortaya çıkacağı aşağı-yukarı belli. MHP, “ucube sistem”i tabiri caizse ölümüne savunuyor. Erdoğan, “parlamenter demokrasi artık bizim için mazi oldu” demişti. Yani onunda tavrı net. Muhalefetin tavrı da net “parlamenter demokrasi olursa olur…”

Yeni anayasanın gerekliliği konusunda herkes hemfikir. Ama yeni anayasa derken, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, cumhurbaşkanı seçim için yüzde 50+1 şartı, cumhurbaşkanının görev süresi gibi tartışmalı başlıklar gündeme gelirken görüşmelerin rafa kalkacağı görülebiliyor.

Keşke; yeni, gerçek anlamda kuvvetler ayrılığı, yargı bağımsızlığı, denge ve denetim, sivil, hürriyetçi, demokrat, hukukun üstünlüğünü hedefleyen bir anayasa için kafalar net olsa. Bir tabiî samimiyet…