İnsana en lâzım iş, en mühim vazife, o Bâkî’ye karşı alâka peyda etmektir ve esmasına yapışmaktır. Çünkü Bâkî yoluna sarf olunan her şey, bir nevi bekaya mazhar olur.
İkinci Nükte
İnsanın fıtratında bekaya karşı gayet şedid bir aşk var. Hatta her sevdiği şeyde kuvve-i vâhime cihetiyle bir nevi beka tevehhüm eder, sonra sever. Ne vakit zevalini düşünse veya görse, derinden derine feryad eder. Bütün firaklardan gelen feryadlar, aşk-ı bekadan gelen ağlamaların tercümanlarıdır. Eğer tevehhüm-ü beka olmazsa muhabbet edemez. Hatta denilebilir ki âlem-i bekanın ve ebedî Cennetin bir sebeb-i vücudu, şu mahiyet-i insaniyedeki o şiddetli aşk-ı bekadan çıkan gayet kuvvetli arzu-yu beka ve beka için fıtrî, umumî duadır ki Bâkî-i Zülcelâl, o şedid, sarsılmaz, fıtrî arzuyu, o tesirli, kuvvetli, umumî duayı kabul etmiştir ki fânî insanlar için bâkî bir âlemi halk etmiş.
Hem hiç mümkün müdür ki Fâtır-ı Kerîm, Hâlık-ı Rahîm, küçük midenin cüz’î arzusunu ve muvakkat bir beka için lisan-ı hal ile duâsını hadsiz enva-ı mat’umat-ı leziziyenin icadıyla kabul etsin de, umum nev-i beşerin pek büyük bir ihtiyac-ı fıtrîden gelen pek şiddetli bir arzusunu ve küllî ve daimî ve haklı ve hakikatli, kàlli, halli, bekaya dair gayet kuvvetli duâsını kabul etmesin? Hâşâ, yüz bin defa hâşâ! Kabul etmemek mümkün değildir.
Hem hikmet ve adaletine ve rahmet ve kudretine hiçbir cihetle yakışmaz.
Madem insan bekaya âşıktır; elbette bütün kemalâtı, lezzetleri, bekaya tâbidir. Ve madem beka Bâkî-i Zülcelâl’e mahsustur. Ve madem Bâkî’nin esması bâkiyedir. Ve madem Bâkî’nin âyineleri Bâkî’nin rengini, hükmünü alır ve bir nevi bekaya mazhar olur. Elbette insana en lâzım iş, en mühim vazife, o Bâkî’ye karşı alâka peyda etmektir ve esmasına yapışmaktır. Çünkü Bâkî yoluna sarf olunan her şey, bir nevi bekaya mazhar olur.
İşte ikinci “Yâ Bâkî ente’l-Bâkî” [Ey Bâkî olan Allah, bâkî ancak Sensin!] cümlesi, bu hakikati ifade ediyor.
İnsanın hadsiz manevî yaralarını tedavi etmekle beraber, fıtratındaki gayet şiddetli arzu-yu bekayı onunla tatmin ediyor.
Lem’alar, s. 30
LÛGATÇE:
Bâkî-i Zülcelâl: Varlığı sonsuza kadar devam eden heybet, büyüklük ve haşmet sahibi olan Allah.
beka: Bâkîlik, ebedîlik, sonsuzluk.
enva-ı mat’umat-ı leziziye: Lezzetli yiyecek çeşitleri, türleri.
Fâtır-ı Kerîm: Sonsuz ikram ve lütuf sahibi olan ve varlıkları benzersiz olarak yaratan Allah.
fıtrat: Yaratılış.
fıtrî: Yaratılıştan gelen.
firak: Ayrılık.
halk etmek: Yaratmak.
kuvve-i vâhime: Vehim ve hayal duygusu.
tevehhüm: Kuruntuya kapılma, olmayan bir şeyi var zannetme.
tevehhüm-ü beka: Sonsuza kadar yaşayacağını sanmak.
zeval: Sona erme, son bulma.