Kırıkkale’den Okuyucumuz: “Hangi hayvanlar kurban edilir? Bazı alış veriş mağazaları belirli bir düzeyde alış-veriş yapanlara çekilişle kurbanlık veriyor. Böyle kurban kesilir mi?”
Kurban Edilecek Hayvanlar
Hac Suresinin 34, 35 ve 36. ayetlerinde geçen “rızık olarak verilen hayvanlar”dan maksat, kurbanlık hayvanlardır. Kurbanlık hayvanların neler olduğu Peygamber Efendimiz Aleyhissalâtü Vesselâmın uygulamalarıyla sâbit olmuştur. Ki, bu hayvanlar, koyun, keçi, sığır, manda ve deveden ibârettir. Bu hayvanların erkek veya dişi olması önemli değildir. Fakat dişilerinin kısır olmasına dikkat edilmelidir. Koyunun erkeğinin, diğerlerinin ise dişisinin kesilmesi daha fazîletli kabul edilmiştir.
Bunlardan başka eti yense de tavuk, kaz, ördek, tavşan, deve kuşu, ceylan, hindi gibi hayvanlar kurban edilmezler.
Kurban edilecek hayvanlarda aranan özellikler özetle şöyledir:
1-Yaşı uygun olmalıdır. Kurban edilecek sığır iki yaşını tamamlamış, üç yaşına girmiş olmalıdır. Keçi ve koyun bir yaşını doldurmuş olmalıdır. Ancak bir yaşındakiler gibi semiz ve gösterişli olmak şartıyla altı aylık koyun da kurban edilebilir. Deve ise kurban edilmesi için beş yaşını doldurmuş, altı yaşından gün almış olmalıdır.
Koyun ve keçiyi bir kişi keser. Deve, sığır ve manda ise yedi kişiye kadar ortaklı olarak kesilebilir. Bu yedi kişi eşit paylaşmalı ve yedisi de kurban niyetiyle kesmiş olmalıdır.
Kurban Kusurları
2-Kurban edilecek hayvan sağlıklı, sağlam, âzâları tamam, kusursuz ve semiz olmalıdır. Kötürüm derecesinde hasta, yürüyemeyecek kadar zayıf ve düşkün, bir veya iki gözü kör, kulakları, boynuzları, kuyruğu, dili veya memesi kökünden kesik, dişlerinin tamamı veya çoğu dökülmüş hayvanlar kurban olmaz.
Ancak hayvanın doğuştan boynuzsuz, şaşı, biraz topal, deli, zararsız olmak şartıyla biraz hasta, bir kulağı delinmiş veya biraz yırtılmış olmasında bir sakınca yoktur.
Alışverişte tereddüt doğuracak ve ihtilaf sebebi olacak ifâdeler kullanılmaz. İfâdeler net ve kesin olmak ve hîle ve aldatma olmamak şartıyla, alıcı ve satıcının üzerinde anlaştığı şartlarda ve şekilde piyasa şartlarında satım ve alım işlemi yapılabilir.
Bir alışveriş mağazasının veya işletmenin ilave para almamak şartıyla müşterilerine kurbanlık hediye etmesinde bir sakınca yoktur. Bunu çekilişle verebileceği gibi, başka yöntemlerle de verebilir. Burada esas olan kumar mantığı işletilmemesidir. Yani yapılan alış verişin yanında ek bir çekiliş parası alınmamalıdır. Yani bir kısım müşteriler başkasına çıkacak bir kurban için karşılıksız çekiliş parası ödemek zorunda kalmamalıdır.
Eğer böyle olursa câiz olmaz, yapılan işlem de haram olur.
Adak kurbanları
Adak kurbanı ayrı, kurban bayramında kesilmesi vâcip olan kurban ayrıdır. Her ikisi de vâciptir; fakat birisi adayan kimse için vâciptir, diğeri gücü yeten kimse için vâciptir. Her ikisinin de sebepleri, illetleri, şartları ve niyetleri farklıdır.
Bir kimse daha önce adamak sûretiyle adak kurbanı kesmeyi kendisine vâcip kılmışsa, Kurban Bayramını beklemeksizin günü geldiğinde adak kurbanını keser. Adak kurbanını Kurban Bayramı günlerinde kesmesinde bir sakınca yoktur şüphesiz. Fakat Kurban Bayramında da kesmiş olsa, bu kurbanın etinden kendisi ve âilesi yemeksizin tamamen fakirlere dağıtmalıdır.
Artı imkânı varsa kendisi için Kurban Bayramına mahsus olmak üzere ayrıca kurban keser. Bu kurbandan ise, kendisi ve âile fertleri yer.
Fakat imkânları kısıtlı ise adak kurbanını, etini âilesiyle ve çocuklarıyla yiyemeyeceği için, sonraya, imkân bulduğu ilk fırsata bırakır. Adak kurbanını sonraya bırakması Kurban Bayramı için kurban kesemeyeceği manasına gelmez.