Fikir Eylemi
Tefekkür, derinliğine düşünmek, inceden inceye fikretmek, akıl erdirmek, fikir yürütmek, fikir üretmek, olayların hikmetini kavramak için çaba sarf etmek manalarına gelir. Dilimizin susması, kalbimizin kendi lisanıyla konuşmasıdır.
İnsan tefekkür edince Allah’ın varlığına, birliğine, kudretine, azametine, kibriyasına, celaline ve sair sıfatlarına başta olmak üzere; meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, ahiret gününe ve kadere tahkiki imana ulaşır.
İmanın kemale ermesinin yolu tefekkürden geçer.
Hiç şüphesiz imanı kemale erdiren tefekkür önemli bir düşünce disiplinidir ve önemli bir ibadettir; imanı artıran önemli bir fikir eylemidir.
Kur’ân’da Tefekkür
İşte bazı ayetler:
*“ Onlar ayaktayken, otururken ve yanları üzerine yatarken Allah’ı anarlar. Göklerin ve yerin yaratılışı üzerinde tefekkür ederler. “Rabbimiz! Bunu boş yere yaratmadın, seni eksikliklerden uzak tutarız. Bizi ateş azabından koru” derler.”1
*“Allah o su ile size; ekin, zeytin, hurma ağaçları, üzümler ve her türlü meyvelerden bitirir. Elbette bunda tefekkür sahibi bir kavim için bir ibret vardır.”2
*“Sonra meyvelerin hepsinden ye de Rabbinin sana kolaylaştırdığı (yaylım) yollarına gir.” Onların karınlarından çeşitli renklerde bal çıkar. Onda insanlar için şifa vardır. Şüphesiz bunda tefekkür eden bir (toplum) için bir ibret vardır.”3
Bir Saat Tefekkür
Resulullah (asm) buyurdular ki: “Rabbim dokuz şey emretti: 1-Gizli ve açık Allah’tan korkmamı, 2-Öfkemde de, memnuniyetimde de adaletli olmamı, 3-Fakirlikte de zenginlikte de tutumlu olmamı. 4-Uzağa da yakına da sıla-ı rahm yapmamı, 5-Beni mahrum edene de vermemi ve bana zulmedeni de affetmemi, 6-Susma halimin tefekkür olmasını, 7-Konuşma halimin zikir olmasını, 8-Bakışımın ibret olmasını, 9-İyi, doğru ve güzel olanı emretmemi.”4
Risale-i Nur, tefekkürü ibadet haline getirmiş; “Bir saat tefekkür, bir sene ibadetten hayırlıdır.”5 Hadisinin feyzine mazhar olmuş bir tefekkür ummanıdır.
Birinci Söz’de tefekkür ibadeti, “zikir, fikir, şükür” formülüyle veriliyor. Fikrin tanımı da şöyle yapılıyor: “Bu kıymettar hârika-i san’at olan nimetler Ehad, Samed’in mu’cize-i kudreti ve hediye-i rahmeti olduğunu düşünmek ve derk etmek fikirdir.”6
Bediüzzaman, risalelerdeki bütün tefekkürlerin Kur’ân’ın feyzi olduğunu7; bu çerçevede, başta Âyetü’l-Kübra8 olmak üzere Risale-i Nur’da bir sene ibadet sevabı kazandıran bir tefekkür sırrı bulunduğunu9; Eski Said’in Yeni Said’e tefekkür mesleği ile döndüğünü ve her bir risalede bu mesleğin süreklilik kazandığını10; bir saat tefekkür sırrının külli bir ibadet hükmünde bulunduğunu11 ifade ediyor.
Dipnotlar:
1 Al-i İmran Suresi: 191
2 Nahl Suresi: 11
3 Nahl Suresi: 69
4 Kütüb-i Sitte, Cilt: 16, s.1, No: 3. (5838)
5 Gazâlî, İhyâu Ulûmi’d-Dîn, 4:409 (Kitabu’t-Tefekkür); el-Heysemî, Mecmeu’z-Zevâid, 1:78.
6 Sözler, s. 13
7 Lem’alar, S. 283
8 Emirdağ Lahikası., S. 54, 78
9 Kastamonu Lahikası, s. 29; Sikke-i Tasdik-i Gaybi, s. 31; Tarihçe-i Hayat, s. 249
10 Kastamonu Lahikası, s.. 176
11 Kastamonu Lahikası, s. 179