Hayâlperestliğin; duygu sapmalarına da sebep olduğunu ve çeşitli vartalara/tehlikelere attığını daha önceki yazılarımızda ifade etmiştik. Bunu önlemenin yollarından birisi, “hayâli tanımak, veriliş gayesi istikametinde” kullanmak, kurmaktır.
* Bizi hayâlî tehlikelere düşmekten, öldükten sonra dirileceğimize imân kurtarır.1 Çünkü, uçmak; sonsuza dek yaşamak; hesapsız mal/mülke sahip olmak istiyoruz. Fakat, bunları dünyada gerçekleştirme imkânı yok. İşte, Kur’ân hakikatleri, o kadar büyük, yüksektir ki, en büyük ve parlak hayâl o hakikatlere nisbet edilse, gayet küçük ve sönük kalır.2
* Cennette yaşama imkânına kavuşacağımızı hayâl ederek dünyanın fâniliği (geçiciliği ve aksaklıklarından gelen) hayal kırıklıklarını tamir ve tedâvi edebiliriz.3
* İmân gerçeklerini hayâl ederek ufkumuz ne kadar genişliyor, rûhumuz ne kadar rahatlıyor, zihnimiz ne kadar açılıyor; dünyamız ne kadar aydınlanıyor, hayatımız ne kadar renkleniyor! Elbette “duygusal zekâmız” da o nisbette bu güzelliklerden payını alacaktır.
* Maddeye, nefse yönelik hayâller bizi sınırlayarak kesif kalıplar içinde hapseder. İmân esasları hayâllerimize kâinat çapında bir ufuk açar; sonsuzlukta cevelân ettirir.
* Bir an hayâl gibi duygumuzun olmadığını farz edelim. Hâyalsiz hayat ne kadar sıkıcı olurdu değil mi? Öyle ise, bırakınız hayâllerinizi, şaşaalanarak ibâdet etsin; jimnastik yapsın, daldan dala atlasın. Ve çağrışımlarla, kalbten çıkan manalara yeni yeni resimler, suretler, elbiseler giydirsin, misâl âleminden görüntüler taşısın... Kâinatta sergilenen herbir san’ata (atomdan yıldız galaksilere kadar) hayâl gözüyle bir daha, bir daha baksın. Bir atomu, hücreyi, tohumu, bitkiyi, meyveyi, organı, gözü kimyevî ve fizikî yapısıyla; bütün insanlığın hayalleri toplansa resmedebilirler mi? Konunun bu cephesini ve hayâlimizin hayret verici bu halini hayâl edelim.
Dipnotlar:
1- Muhakemât, s. 139
2- Sözler, s. 127,
3– Age, s. 69.