“Yok Olmadan Keşfet” TRT Belgesel programlarının en ilginci. Yer kürede neler varmış da kaybetmişiz veya neleri kaybetmek üzereyiz; bunları nazarlara verdiği için bilim insanı Çağan Şekercioğlu’nu bu çalışmalarından dolayı tebrik etmek lâzım.

Nesli tükenmek üzere olan veya insanların fazla görmediği hayvanları bularak belgeseline koyan değerli bir yapımcı. Bu belgeselden yola çıkarak ‘önce nelerin sahibi idik, şimdi neleri kaybettik’ veya kaybetmek üzereyiz, onu keşfetmeye çalışalım.

Gördüğüm bir karikatür, insanın en değerli varlığı olan “Hürriyet”ini nasıl kaybettiğini çok iyi ifade etmişti. Şöyle ki: Hapishanede parmaklıklar arkasında bir mahkûm, elinde ise bir değnekle rahatça ulaşabileceği uzaklıkta ekmek ile hapishanenin anahtarları yan yana, ancak ne yazık ki mahkûm elindeki değnekle kendisini hürriyete kavuşturacak anahtarları değil de, bir defaya mahsus karnını doyurabilecek ekmeği tercih etmişti. 

Hürriyeti yerine ekmeği tercih eden mahkûm karikatürü, beni altmış sene öncesi ilkokul okuma kitabının bir parçasını hatırlattı.

Hikâyenin başlığı “Hürriyet”

“Kurtla köpek arkadaş olurlar, sohbet ederek yürümeye başlarlar. Sohbet esnasında konu yeme içme meselesine gelir. Kurt; “Çoğu geceleri aç veya yarı aç yatıyorum, hatta günlerce hiçbir şey yemediğim bile oluyor. Sen neler yer içersin?” diye köpeğe sorar.

Köpek der ki; “Yediğim önümde yemediğim arkamda, pirzola, biftek, kemik, tertemiz su ve sıcak yuva ve yatak, rahatım ağalarda beylerde yok.”

Kurt, her ne kadar imrenmiş gibi görünse de, şöyle bir köpeğin boynuna doğru bakar ve sorar: “Şu boynundaki iz nedir? Bir yara izi gibi bir şey görüyorum.”

Köpek cevap verir: “Ha! Akşam oldu mu sahibim beni bağlar, ondan olmuştur” der.

Kurt yürümeyi durdurur ve şöyle der: “Pirzolaların, bifteklerin, sıcak yatağın senin olsun, ben bütün bunların karşılığında hürriyetimin bir dakikasını bile vermem ve seninle de arkadaş olamam.”

Şimdi, toplum olarak nelerimiz vardı, bugün bunlardan hangisini kaybetmişiz veya kaybetmek üzereyiz?

Mevcut iktidar işbaşına geldiğinde, 15-20 yaşında olan vatandaşlarımız bugün 35-40 yaşlarında, yeni doğmuş bebekler ise askerlik çağına geldik.

Hâl böyle iken, çocukluk ve olgunluk döneminde başka idare ve idareci görmeyenlerin sayısı oldukça fazla olmalı. 

Onun için bu nesle, “Yok olmadan keşfedebilecekleri” birkaç misal verelim, misaller çoğaltılabilir.

- Her ay, iktidar veya muhalefet partilerinin liderleri televizyonda halkın önünde, açık oturumlarda bir araya gelirler, memleket meselelerini tartışırlardı. Hiçbir lider diğer lider hakkında tazminat dâvâsı açmaz fikir ve tekliflerine saygı ile karşılardı.

- Herkes hür bir şekilde fikrini söyler, yazabilir, karikatürlerini de yapabilir, bu yüzden de gazeteciler hapse girmezdi.

- Adaletin çarkları nisbeten âdil bir şekilde dönerdi.

- Hatta bir mitingde başbakan yaptıklarını anlatırken, vatandaşın biri “Babanın parasıyla mı yaptırdın” diye bağırır.

- Başbakan da aynen onun şivesi ile “Tabiî ki umbemin (babamın) parası ile yapmadık, senin paran ile yaptık, benim umbemin oradaki kazmayı, küreği alacak parası bile yok, senin paranı doğru yerde harcayınca bunlar yapıldı” der ve o vatandaşla beraber herkes alkışlar.

- Komşu devletlerle siyasî ve ticarî alış verişlerimiz sorunsuz olarak devam ederdi.

- Vatandaşlar, Başbakanın elindeki şapkayı kapabilecek kadar ona yakındı.

Bu aziz millet, hukuku, adaleti, hürriyeti, demokrasiyi hak ettiği gibi siyasette kutuplaşma yerine hoşgörüyü, samimiyeti ve “Konuşan Türkiye”yi de hak ediyor.

Haydi, hep beraber bu ve benzerlerini yok olmadan keşfedelim.