“2014’te BM Keyfî Tutuklamalar Çalışma Grubunun 500 civarında Balyoz sanığı için verdiği bir karar var. Diyor ki; bu kişilerin yargılanması, tutuklanması, hüküm giymesi keyfîdir, uluslararası hukuka aykırıdır. BM’nin keyfîdir dediği hükme imza atan yargıçlardan biri bu olaydan dört sene sonra kendisi darbe yargılamaları kapsamında yargılanıyor, özgürlüğünden mahrum kalıyor. Kendi kararına keyfîdir diyen komitenin önüne gidip ‘Ben keyfî bir şekilde özgürlüğümden mahrum bırakıldım’ diye başvuruda bulunuyor, komite onu da haklı görüyor. 

“Devlet başkanı, başbakan ve dışişleri bakanı yabancı mahkemelerde yargılanamaz. Ama bunların yargılama bağışıklığı şahsî bağışıklıktır ve görevleri bittikten sonra bu kişilerin de yargılanması mümkündür. En azından bu tip suçlardan. Çok yakın tarihte bunun bir örneği ile karşılaştık. Üç-dört gün önce Arjantin’de bir savcı Kolombiya’nın eski Devlet Başkanı ile ilgili insanlığa karşı suçlardan soruşturma başlattı. 

“Sınır aşırı yargılamalar dünyada önem kazanan bir hal aldı. Diplomatik yollarla insan hakları konusunda birbirini uyaran devletler sonuç alamayınca uluslararası ceza hukukuna başvuruyorlar. Bu da artan bir durum. 2019 tarihli bir akademik çalışma, dünyada 2014-2019 arası evrensel yargı yetkisine dayanarak uluslararası suçlardan açılmış 1032 soruşturma olduğunu söylüyor. Bunların 32’si dava olarak görülmüş ve mahkûmiyet kararı verilmiş. 32 sayısı az gözükebilir, ama bundan 20 sene önce çok olağan birşey değildi.

“Bugün Almanya, İsviçre, Fransa, İspanya uluslararası suçlar işleyen kişileri kendi ülkelerinde yargılıyorlar. Bunlar uluslararası diplomatik seyahatlere gidilen ülkeler. Yargı işbirliği çalışmaları kapsamında İsviçre-Türk hukuk günleri vardır. Dolayısıyla buralara gidiliyor ve bu ülkeler ciddi yargılamalar yapıyorlar. 

“İnsanlığa karşı suçlar bakımından sistematik ve geniş kapsamlı saldırı şartı var. Bunun bir siyasetin devamı olması gerekiyor. Konu artık riskten çıkmış, olguya dönüşmüştür. Yarın öbür gün bir hakim ve savcı yurt dışına gitti, bu şekilde yargılandı, savunmasını yaparken ‘Bu geniş kapsamlı bir saldırı değil, siyasetin parçası değil’ deyince, buna karşı yargılayan savcı ne diyecek? 

“ ‘Sizin devlet başkanınızın bu konuda (AİHM kararı için) ‘Uygulamayacağım’ diye açıklaması var, bunun politik olduğuna bundan bariz delil olur mu?’ diyecek.”