Mustafa Kemal ile kısa süreli (iki buçuk yıllık) bir evlilik yapan Latife Uşaklıgil Hanım,  77 yaşında İstanbul'da öldü. (12 Temmuz 1975)
Latife Hanımın ölümüyle birlikte, yakın geçmişe tanıklık eden birçok bilgi, belge ve hatıra notları da tarihin dehlizlerine gömülmüş oldu.
Latife Hanıma ait bilgi ve belgeler ileriki dönemlerde yeniden gün ışığına çıkar mı, çıkartılır mı bilinmez. Ancak, bilinen acı gerçek şu ki: Latife Hanımın vasiyeti, bile bile ve göz göre göre yerine getirilmeyerek bir bakıma çiğnenmiş oldu.
Elinde kasalar dolusu bilgi, belge ve hatıra notları bulunan Latife Hanımın vasiyeti: "Bana ait arşiv bilgileri, ölümümden 25 yıl sonra açıklansın" şeklindeydi.
Ama ne yazık ki, bu vasiyete uyulmadığı gibi, çok basit birtakım gerekçelerle, TTK tarafından 2006’da "Konunun kapandığı ve Latife Hanıma ait arşivin hiç açılmayacağı" yönünde açıklama yapıldı.
Söz konusu arşivin açılmasını istemeyenler, güya kadın hakları savunucusu "en Atatürkçü" kimseler oldu. Halbuki, M. Kemal'i şu dâr–ı dünyada en iyi ve en yakından tanıyacak bir kimse varsa, o da ilk ve son resmî nikâhlı eşi Latife Hanımdır.
Siz şu tuhaflığa bakın ki, M. Kemal'e ait en ufak bir hatıranın, en basit bir eşyanın, en dolaylı bir bilgi kırıntısının dahi peşine düşen ve bunları en çarpıcı şekilde ilân eden "en Atatürkçü" kimseler, Latife Hanıma ait arşivin açılmasını istemiyor, açılmasına da şiddetle, hatta kimileri hiddetle karşı geliyor. Acaba neden?
Siz bu meselenin püf noktalarını düşünedurun, biz Latife Hanımla ilgili diğer bazı konuları satır başlarıyla sıralamaya çalışalım.
* Latife Hanım, 1898 İzmir doğumludur. Uşşakizadelerdendir.
* M. Kemal ile tanışmaları Eylül 1922’de İzmir'de gerçekleşir: M. Kemal, 20 gün kadar Uşaklıgil'in köşkünde misafir edilir.
* Evlilik tarihi, bu tarihten beş ay kadar sonradır: 29 Ocak 1923.
* M. Kemal'in annesi Zübeyde Hanımın ölüm tarihi ise, aynı yılın 14 Ocak günüdür. Buna göre, düğün tarihi Zübeyde Hanımın ölümünden iki hafta sonradır.
* Nikâh esnasında, en üst rütbeli paşalar da hazır bulunur: Fevzi Çakmak ile Kâzım Karabekir Paşalar Mustafa Kemal’in, Abdülhalik Renda ile Salih Bozok ise Latife Hanımın nikâh şahitleri olur.
* İki buçuk yıl kadar sürer bu evlilik dönemi, 5 Ağustos 1925 günü son bulur. Hükümet tarafından boşandıklarına dair hazırlanan bir bildiri, radyodan da ilân edilir.
* Ankara'dan ayrılan Latife Hanım, önce İzmir ardından da İstanbul'a gidip yerleşir.
* Latife Hanım, ölüm tarihi olan 1975'e kadar evinde adeta mahpus kalır. Rahatça dışarı çıkıp gezmez, gezemez. Sözlü veya yazılı hiçbir açıklamada bulunmaz, bulunamaz. Derleyip topladığı bilgileri, belgeleri de açıklamaz, yayınlamaz veya yayınlayamaz; bunların açıklanmasını ölümünden 25 yıl sonrası için vasiyet eder. Ancak, bu vasiyeti yerine getirilmez.
* Latife Hanımın mezarı, İstanbul Edirnekapı Şehitliği’ndeki aile mezarlığında.

—13 Temmuz’un Tarihçesi—

0678: Hz. Ebûbekir’in kızı, Resûlullah’ın mübarek eþi Hz. Âiþe validemiz, 63 yaşında iken vefât etti. "Mü’minlerin Annesi" diye yâd edilen Hz. Âişe, günümüze kadar ulaşan birçok hadisin de râvisi, yani kaynağı olarak kabul edilir.
* * *
1534: Kanûnî Sultan Süleyman kumandasýndaki Osmanlý ordusunun Tebriz’i yeniden fethi. 1514’teki Çaldıran Savaşından sonra ilk kez fethedilen Tebriz, Şah İsmail’in kurmuş olduğu Safevilerin başkentiydi. Tebriz, bu tarihten itibaren yaklaşık iki yüz sene müddetle Osmanlı ve Safeviler arasında sıklıkla el değiştirdi.
* * *
1878: Osmanlı-Rus Savaşını (93 Harbi) sona erdiren Berlin Antlaþması imzalandı. Bu antlaşmaya müdahil olup imza koyan Osmanlı ve Çarlık Rusyası dışındaki diğer devletler şunlar: Birleşik Krallık (İngiltere), Almanya, Avusturya-Macaristan, İtalya ve Fransa.
Ayastefanos Antlaşmasının ağır şartlarını Osmanlı lehinde nisbeten hafifleten Berlin Antlaşmasının sağlanmasında Almanya İmparatoru Prens Bismark’ın rolü etkili olmuştur.

Mahiyeti meçhûl İzmir Sûikastı

1926: İzmir’deki Elhamra Sineması salonunda 26 Haziran günü başlayan hayalî “izmir Sûikastı” dâvâsı 12 Temmuz günü nihaî karara bağlandı.
Emir kulu “Aliler Çetesi”nden müteşekkil istiklâl Mahkemesi tanınmış 15 kiþiye (mebus, paþa, subay, bürokrat) îdam cezası verdi. İdam cezaları 12/13 Temmuz gecesi İzmir’de infaz edildi.
idam edilenler arasında þu meşhur isimler var: Saruhan milletvekili Halis Turgut, istanbul milletvekili Ýsmail Canbulat, Erzurum milletvekili Rüştü Paşa, eski Lazistan milletvekili Ziya Hurþit, Trabzon milletvekili Hafız Mehmed, eski Ankara valisi Abdülkadir, Kara Kemal...
Mahkemede haklarında beraat kararı verilen meþhurlar ise þunlar: Kâzım Karabekir, Ali Fuat Cebesoy, Refet Bele, Cafer Tayyar Papalarla milletvekillerinden Faik, Sabit, Halet, Feridun Fikri, Kâmil Zeki, Bekir Sami…
* * *
1938: İş adamı Nuri Demirağ ile uçak mühendisi Selahattin Alan’ın gayretleri ile İstanbul Beşiktaş’taki bir fabrikada imal edilen ilk Türk uçağı, test sürüşü yaptığı Ankara yolunda düştü. Uçağın pilotu da şehit oldu. Bu kaza bahanesiyle gerekli belgeler verilmeyince, uçakların seri üretimine geçilemedi.
* * *
1959: Tiyatrocu Ekrem Reþit Rey’in ölümü.
* * *
1979: Mısır'ın Ankara Büyükelçiliğini basan 4 Filistinli terörist, bir polisle bir bekçiyi öldürdü, büyükelçi ile elçilik personelini de rehin aldı. Rehineler, 45 saat süren operasyon neticesi kurtarıldı. Teröristler yakalanıp mahkemeye sevk edildi.
* * *
1992: YÖK’ün kurucu genel başkanı Prof. İhsan Doğramacı, bu görevinden istifa etti. Yerine 19 Mayıs Üniversitesi rektörü Mehmet Sağlam atandı.
* * *
1995: Isparta'nın Senirkent ilçesinde büyük bir sel, çamur ve heyelan felâketi yaşandı. Kapıdağı tarafından ilçe merkezine doğru akıp gelen çamurlu sel sularında 70’in üzerinde can kaybı yaşanırken, 200 kadar ev de ağır hasar gördü.