Meclis 1 Ekim’e kadar tatile girdi. Son gün 24 saati geçen çalışmasını yapıp torba kanun çıkardı.
Siyaset yaklaşık 2.5 ay Anadolu’da yapılacak. Bütün genel başkanlar milletvekillerine “bu süre zarfında bölgenizde milletle iç içe olun” talimatı verdi. Vekillere bir bakıma “tatil” yapmayın dediler.
Netameli ve tartışmalı kanunları hep dönem sonu ya da tatil öncesinde çıkarılmasını bir “gelenek” haline getiren hükümet “Tartışmalı kanunları çıkartalım 2.5 aylık sürede unutulur” düşüncesiyle yapıyordu, bu sene de beklenildiği gibi oldu!
Hükümet “torba yasa” uygulamalarına son verileceği ve yasaların milletvekilleri tarafından yapılacağını söylese de özellikle Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçildiğinden bu yana “yasa görüşme sürecinde tasarruf sağlamak” amacıyla çok sık başvurulan bir yöntem olarak uygulamayı sürdürüyor. Yoğun biçimde eleştirilmesine rağmen hükümet “torba yasa” uygulamasını devam ettiriyor. Anlaşılan bu uygulamayı çok sevdi…
***
İTİRAZLAR 3 YILDAN 1 YILA İNDİRilDİ
“Bazı kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” ismiyle birbiriyle alâkasız kanunların olduğu 25 madde ile 18 kanun ve 2 KHK’yı değiştiren “torba kanun” Meclis’te 24.5 saatlik çalışma ile çıkarıldı.
Ağırlıklı olarak ekonomiye ilişkin düzenlemeler ihtiva eden kanun teklifinin içinde iki madde vardı ki, Meclis’e geldiği andan itibaren hem Komisyonlarda hem de Genel Kurul’da sert şekilde eleştirildi. Bunlardan birisi OHAL’in 3 yıl daha uzatılması ve terör örgütlerine aidiyeti, iltisakı bulunan veya irtibatlı kişilerin sahibi veya ortağı oldukları şirketlere yönelik yürütülen soruşturma ve kovuşturmalarda TMSF’nin kayyım olarak atanmasına ilişkin hüküm, 31 Temmuz 2021’den itibaren 3 yıl daha uygulanacak olmasıydı. STK’lar başta olmak üzere muhalefet bu iki maddeyi eleştirdi. Gazetemiz de bu süreç içerisinde defalarca manşet atıp bu meselenin yanlışlığına dikkat çekti.
***
OHAL 2018’DE SONA ERDİ, AMA…
15 Temmuz 2016 darbe girişiminin ardından 20 Temmuz 2016’da ilân edilen OHAL, 18 Temmuz 2018’de sona ermişti. Ancak olağanüstü hal döneminde kullanılan yetkilerden bazılarının uygulama süresinin, çıkarılan torba kanundaki düzenlemelerle üç yıl daha uzatılması sağlanmıştı. OHAL sonrası çıkarılan torba kanun ile belirlenen üç yıllık süre de tamamlandı. 31 Temmuz’da süresi dolacak olan bu yetkiler için AKP, torba kanun teklifi hazırladı. Kanun teklifinde bazı OHAL yetkilerinin üç yıl daha uzatılması öngörüldü. Buna göre; OHAL’in tamamlanmasının ardından çıkarılan torba yasa ile üç yıl daha uygulanmasına karar verilen gözaltı süresini 12 güne çıkaran düzenlemenin bir üç yıl daha uzatılmasının önü açıldı. Uzatmanın gerekçesi ise “terörle mücadelenin etkin bir şekilde sürdürülmesi” gerekçesine dayandırıldı. Kamuoyundan gelen tepkiler üzere OHAL’le ilgili düzenlemede geri adım atılarak 1 yıla indirildi, böylece kısmen bir düzenleme getirildi.
***
HEM “YANLIŞ” DE HEM OY KULLANMA!
Burada şunu not etmek gerekiyor. Ankara Milletvekili Orhan Yegin ve 45 milletvekilinin Kanun Teklifinin açık oylamasındaki sonuç dikkat çekiciydi. Oylamada kullanılan oy sayısı 327, kabul 266, red 61…
Meclis’teki milletvekili sandalye sayısına bakıldığında OHAL uygulamasının Meclis’e geldiği andan itibaren karşı çıkan muhalefet partilerinin oy kullanılırken Meclis’te olmamaları şaşırtıcı. İktidar kanadı da “fire” verdi, ama muhalefet partilerinin oylarına bakıldığında buna fire değil başka bir şey demek lâzım.
Meclis’te AKP 288, MHP 48 sandalyeye sahip, yani 336 kabul oyu kullanılması gerekirken 70 milletvekili “kabul” yönünde oy kullanmamış. CHP’nin 136, İYİ Parti’nin 36, HDP 56, TİP 3, Memleket Partisi 3, DP 2, Bağımsız 7 ve diğer partilerin 3 sandalyesi bulunuyor. Yani 249 “red” yönünde oy kullanması gerekirken sadece 61 milletvekili red vermiş. Yani, “red” cephesinde olan 185 milletvekili oy kullanmamış. Belki kanun reddedilmeyecekti, ama en azından meseleye sahip çıkıldığı görülecekti, ama olmadı…
Meclis tarafından kabul edilen kanun ile ek gözaltı süresi 12 güne çıkarıldı. Yürütmenin kararıyla memuriyetten atılma 1 yıl, şirketlere kayyum atanması ise 3 yıl daha uzatıldı. Muhalefet kararı Türkiye’yi demokrasi liginden daha da uzaklaştıracağını söyledi. Pek çok eleştiri içinde İYİ Parti Aksaray Milletvekili Ayhan Erel’in düzenlemenin Anayasa’ya aykırı olduğunu ifade ederken, düzenlemeyle, iktidarın, “OHAL şartlarını Meclis denetimi olmadan 1 yıl daha sürdürmek istiyorum. İnsanları, istediğim şekilde gözaltına alabilirim, kamudan ihraç edebilirim, kimseye hesap vermem… Bu maddeyle anayasal özgürlüklerin pervasızca kısıtlanması, OHAL rejimine ait bazı uygulamaların devam ettirilmesi kabul edilemez” sözleri dikkat çekici.
Muhtemeldir ki, CHP bu kanunu Anayasa Mahkemesi’ne götürecektir. Götürdüğünde nasıl bir karar çıkar, ne zaman gündeme gelir bekleyip göreceğiz.
***
“OHAL KALKTI, BASKILAR BİTTİ” DERKEN…
15 Temmuz darbe girişimi sonrası 20 Temmuz 2016 tarihinde başlayan Olağanüstü Hal uygulamasının bazı başlıklarının 8 yıla çıkarılmasıyla Cumhuriyet tarihinin en uzun süreli OHAL rejimi tesis edilmiş oldu. İlk ilân edildiğinde 5-6 ay içinde uygulamaya son verileceği söylenmesine rağmen, OHAL 8 yıla çıkmış oldu.
Muhtemeldir ki, (kanun AYM’den dönmezse) Türkiye hem cumhurbaşkanlığı / milletvekilliği ve mahalli seçimlere OHAL uygulaması ile gidecek…
2017 yılında referanduma giderken, AKP’nin “OHAL kalktı. Baskılar bitti. Köyümde özgürce yaşıyorum. Onlar konuşur AKP yapar” afişleri ile Kanal7 televizyonunun “OHAL, teröre teslim olmaktı” alt yazısı ile verdiği haberde Erdoğan’ın “OHAL teröre teslim olmaktır. OHAL acziyetin göstergesidir. OHAL 90’lara dönmektir” sözleri ile OHAL’in 8 yıldır devam etmesine ne yorum yapmak lâzım, bilemedik…
İktidar hem torba kanunlarını hem de ülkeyi OHAL’le yönetmeyi pek sevdi anlaşılan, bir türlü vazgeçemiyor.