Toplantıya Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ve Ürdün Dışişleri Bakanı Ayman Safadi eş başkanlık yaptılar. Toplantının ana gündemi “çeşitli alanlarda işbirliğini derinleştirme” olarak belirlendi.

Toplantı ile Körfez Arap ülkelerinde, Çin etkisinin yeniden tartışılacağı muhtemeldir. Çünkü Çin’in Huawei ve BGI Group gibi genetik ve telekomünikasyon şirketlerinin, Ortadoğu’da Korona Test Merkezleri inşa etme girişimlerinin olduğu kaydediliyor. Elbette bu gelişme, Çin’in bölgedeki ekonomik gücünün daha fazla hissedilmesine sebep olacağa benziyor. Dolayısıyla ABD’deki Çin karşıtı karar alıcıların dikkatlerini çekmesi kaçınılmazdır.

Çin’in, Körfez’deki sermaye harcamalarını, istihdam meydana getirmesini, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarını yeterli görmeyenlerde mevcut. Bunlardan biri de Bloomberg Opinion’ndaki haberleriyle öne çıkan Karen E. Young. Young’un 2 Temmuz’daki “Çin, Ortadoğu’nun Yükseleni Değil” başlıklı makalesi dikkat çekiyor.

Çin’in, Körfez’deki ekonomik gücü hakkında farklı görüşler bildirilse de, Çin’in bu ülkelerdeki ekonomik etkisinin yadsınamayacağı bir gerçek. Çin, Körfez’in petrol ve gaz ihracatının büyük tüketicilerinden. Bununla birlikte Çin, bölge ülkelerinde devlet bağlantılı kuruluşlara yatırım yaptığı ve Körfez’in genç nüfusuna gelişmiş dijital ürünler sağladığı belirtiliyor. Birde Korona salgınının ve salgın döneminde düşen petrol fiyatlarının, Çin’e orta ve uzun vadede Körfez’deki ekonomik etkisini derinleştirme ve genişletme fırsatı verdiği ihtimal dahilindedir.

Körfez ülkelerinin gelirlerinin % 70’inden fazlası petrol ve gaz sektöründen elde ediliyor. Çin ise petrol ve gaz ihracatının birinci müşterisi. Körfez ülkeleri de bir süredir ekonomilerini çeşitlendirme gayretindeler. Bunun sebebi petrole bağımlı ekonomiden kurtulmak. Halen ekonomilerinin ana itici gücü hidrokarbon endüstrisi.

Körfez’in ekonomik dönüşüm hedefi, Çin’e sermaye harcamalarını tahsis etme, iş imkânı oluşturma, girişimciliği teşvik etme, yatırım çeken ekonomik girişimleri başlatma vb. alanlarda önemli bir rol oynamasına fırsat sağlıyor.

Körfez’in, Çin’e hidrokarbon ürün ihracatı oldukça yüksektir. Çin, 2014’ten beri her yıl Umman’ın toplam ham petrol ihracatının % 70’inden fazlasını tüketmiş ve geçtiğimiz Nisan-Mayıs aylarında bu oran % 90’a yükseldiği bildiriliyor. S. Arabistan 2014’teki petrol ihracatının üçte birini Çin’e gerçekleştirdi. Yine S. Arabistan 2019’da Çin’e yaptığı ham petrol ihracatını % 47 arttırdı. Çin’in, 2014’te Kuveyt’ten aldığı ham petrol % 10,8 iken, 2018’de % 23’e yükseldi. Buna ek olarak Çin, Katar’dan sağladığı petrol ve gazın payını % 10’dan % 20’ye çıkarttığı belirtiliyor.

Salgın sürecinde petrol fiyatlarındaki düşüş, Körfez ülkelerinin diğer gelir kaynaklarını geliştirme çabalarının âciliyetini ve önemini arttırıyor. Körfez hükümetleri devlet kuruluşlarının özelleştirilmesi, kamu-özel sektör ortaklıklarının geliştirilmesi başta olmak üzere temel ekonomik bileşenlerini çeşitlendirme stratejisi uyguluyor. Özellikle 2020’de GSYİH’nın % 25’ine kadar yükselen malî açıklarla yüzleşen Körfez yönetimleri, yatırımcıları çekmeye çalışıyor. Böylece Çin’e de, Körfez’de stratejik sektörlerde uygun maliyetli fırsatlar sunuluyor.

Çin’in, Korona öncesinde de Körfez’deki yatırım ve girişimleri biliniyor. Umman, Aralık 2019’da “Umman Elektrik İletim Şirketi”nin % 49 hissesini, Çin Devlet Şirketi’ne satarak 1 Milyar Dolar gelir sağladı. Mayıs 2020’de de S. Arabistan’ın enerji üretimi ve suyu tuzdan arındırma konusunda faaliyet gösteren ACWA Power’ın, yenilenebilir enerji kolundaki hissesinin % 49’u Çin’in Devlet İpek Yolu Fonu tarafından satın alındı. Körfez’de, Çinli kurumsal yatırımcılar gelecekteki girişimler için önemli ortaklık kuracaktır.   

-Devam edecek-