Yeraltı zenginlikleriyle bilinen Gine’de maden kaynaklarının ülke ekonomisine kazandırılamaması ve giderek büyüyen sosyo-ekonomik sorunlara çözüm üretilememesi de toplumsal kesimlerin zaman zaman memnuniyetsizliklerini ifade etmelerine sebep olmaktadır.

Condé’nin 2020 yılında toplumsal tarafların desteğini almadan Anayasa değişikliğine gitmesi ise, muhalefet cephesinde Anayasa’ya darbe şeklinde nitelenmişti. Yine Condé’nin üçüncü kez Cumhurbaşkanı seçilmesini protesto edenlerin, kanlı biçimde bastırılması ve Condé’nin Ekim 2020’de Fransız medyasına yaptığı beyanatta “ömür boyu başkanlık uygulamasını başlatmayı planladığından” bahsetmesi vb. sorunların Gine’de siyasî fay hatlarını hareketlendirdiğine yorumlanıyor.

Albay Mamady Doumbouya liderliğindeki bir grup asker tarafından gerçekleştirilen darbe ile, darbecilerin iktidarı devraldığı bildiriliyor. İktidarı ele geçiren cuntanın adının “Ulusal Meclis ve Kalkınma Komitesi” olduğu belirtiliyor. Cuntanın TV’den “Gine Halkının Meşrû İsteklerini Karşılamak İçin Birliğe” başlıklı açıklamasında Anayasayı, hükümeti ve devlet kurumlarını feshettiğini bildirdiği, aynı zamanda ülkenin “kara sınırını kapattığı” aktarılıyor. Cunta açıklamasının devamında “ülkenin sosyo-politik ve ekonomik durumu, Cumhuriyet kurumlarının işlevsizliği, adaletin araçsallaştırılması, yurttaş haklarının çiğnenmesi, demokratik ilkelere saygısızlık, kamu yönetiminin aşırı siyasallaşması, maliyenin kötü yönetilmesi, yoksulluk, yoksuzluk, vb. olumsuzlukların Ulusal Meclis ve Kalkınma Komitesi aracılığıyla Cumhuriyetçi Gine ordusunu Gine’nin egemen halkına ve bütünüyle sorumluluklarını üstlenmeye yönlendirdiği”ne dikkat çekiliyor.

Cuntanın lideri Doumbouya’nın da TV ve radyolardan yaptığı uzun konuşmada özetle “kapsayıcı ve barışçıl bir geçiş için ulusal istişare başlatacağız. Hiç kimse bir hiç için ölmemeli. Tüm ikili ve çok taraflı ortaklara, uluslar arası kuruluşlara verilen taahhütlere saygılıyız” ifadelerini kullandı. Birde Doumbouya, 1981-2001 Gana’da devlet başkanlığı görevinde bulunan Jerry Rawlings’in “halk, seçkinleri tarafından ezilirse, insanlara hürriyetlerini vermek ordunun işidir” sözüne de atıfta bulunuyor. Doumbouya’nın Fransa ve İsrail askerî akademilerinde eğitimler aldığı; Afganistan, Fildişi Sahili, Cubuti ve Orta Afrika Cumhuriyeti’nde uluslar arası operasyonel askerî görevler yaptığı kaydediliyor.

Gine’nin muhtelif yerlerinde, Condé’ye yapılan darbe halk tarafından sevinçle karşılanmış durumda. Diğer taraftan Afrika Birliği, Gine’deki darbe hakkında “her türlü iktidarın zorla ele geçirilmesini kınıyor ve Cumhurbaşkanı Alpha Condé’nin derhal serbest bırakılmasını istiyoruz” cümlesiyle Cunta’ya ve uluslar arası topluma mesajını iletiyor. Bununla birlikte Batı Afrika Ekonomik Topluluğu’ndan da (ECOWAS) “darbe girişiminin kınandığı, Condé’nin fizikî bütünlüğüne saygı gösterilmesini ve serbest bırakılması” talebi yayınlandı. Yine benzer bir tepki de BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’ten de geldi.

Albay Doumbouya’nın imzasıyla Gine saatiyle 22:22’de (Türkiye’de 01.25) yayınlanan 2 nolu basın bildirisinde “görevden alınan bakanların, milletvekillerinin, feshedilen kurumların yetkililerinin ve bütün resmî görevlilerin 06 Eylül Pazartesi saat 11:00’da başkent Conakry’deki Halk Sarayı’nda toplantıya dâvet edildiği” bildiriliyor.

Gine’de darbeyi yapan cuntanın ne kadar süre görevde kalacağı, bundan sonra nasıl bir yol izleyeceği, sosyo-ekonomik kalkınmayı ve siyasî birlikteliği nasıl sağlayacağı, uluslar arası aktörlerin sesine ne yönde cevap vereceği ve en önemlisi Ginelilerin beklentilerini karşılayıp karşılamayacağı hususları merakla beklenmektedir.