Protestolarda işsizlik, yoksulluk, yolsuzluk  vb. sosyo-ekonomik sorunlara çözüm beklentisi dile getiriliyor. Irak Bakanlar Kurulu, göstericilerin taleplerine cevap vermek üzere 6 Ekim 2019 Pazar günü özel oturumda toplandı. Başbakan Adel Abdul Mehdi toplantıda karar paketini açıklamıştı. İkinci paket ise 9 Ekim 2019’da duyurulmuştu. Ancak açıklanan reform kararları halkı memnun etmemiş görünüyor. Çünkü sokak gösterileri devam ediyor.

Irak’ta, ABD’nin 3 Ocak Cuma günü İran’ın Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’yi ve Şiî milis grubu Haşdi Şabi’nin Başkan Yardımcısı Iraklı Abu Mehdi El-Muhandis’i drone saldırısı ile öldürmesinin yankıları halen devam ediyor. Irak halkının sosyo-ekonomik temelli sokak gösterilerinde, ülkede konuşlu yabancı askerî kuvvetlere yönelik tepki de dile getiriliyor. Sokağın bu tepkisinin arka planında hem Irak topraklarının 1980’den beri savaş alanına dönüşmesi (1980-1988 İran-Irak Savaşı, 1990 Irak’ın Kuveyt’i işgali üzerine ABD liderliğindeki koalisyonun Irak’a müdahalesi, 11 Eylül 2001 terör olaylarının ardından ABD ve beraberindeki ülkelerin 20 Mart 2003’te Irak’a müdahalesi) hem de kanaat, etnik ve mezhep liderlerinin çağrıları etkili oluyor.

Şiî lider Mukteda El-Sadr’ın çağrısıyla 24 Ocak 2020 Cuma günü “Bir Milyon Adam Yürüyüşü” düzenlendi. Milyonluk protestonun asıl sebebi “ABD birliklerinin Irak’tan ayrılması” idi. Göstericiler Irak bayrakları ile birlikte “ABD’ye Hayır” dövizleri taşıdılar.

Süleymanî’nin öldürülmesi sonrasında 5 Ocak 2020 Pazar günü toplanan Irak Parlamentosu’ndaki görüşmelerin sonucunda, “ABD güçlerinin ülkeden çıkarılmasına” karar verildiği duyurulmuştu. Böylece Irak’ın, ABD ile İran arasındaki bir çatışmanın sahası ya da tarafı olmayacağının mesajı verilmişti. Parlamentosu’nda aldığı bu kararı Irak’ın uygulama kabiliyetini ne oranda gösterebileceği de ayrı bir merak konusuydu. Ancak bu karar uygulanamadı.

Parlamento’nun kararının uygulanamaması, Süleymanî olayı, bazı kaynaklara göre Irak’taki 5 bin ABD askerinin varlığı vb. konuları Iraklılar, ülkelerinin “egemenliğinin ihlâl edilmesi” olarak tanımlıyorlar.

Gösteriler esnasında gerçekleştirilen mitinglerde konuşan Sadr, ABD birliklerinin, Irak’ta “başka bir savaştan kurtulmak için ülkeden ayrılması” çağrısında bulunarak dünya kamuoyuna da mesaj veriyor. 

Kerbelâ’daki yürüşüye katılan Thurgham El-Tamimi ismindeki Iraklı, basın mensuplarına verdiği demeçte “Ülkemizde ABD ve İran’ın artan bir nüfuzu çok belirgin” diyerek tepkisini gösteriyor. Um Ahmet müstear isimli başka bir Iraklı da “İran’ı Irak’ta istemiyoruz. ABD’ye ve İran’a hayır. Irak, Iraklılar içindir” açıklaması halkın egemenlik ve bağımsızlık konularında hassas olduğunu gösteriyor.

Yeni Asya’da 20-21 Ocak 2020’de Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi (ANKASAM) Kurucu Başkanı Prof. Dr. Mehmet Seyfettin Erol ile gerçekleştirilen röportaj yayınlanmıştı. Röportajda Prof. Dr. Erol’un, Irak’ta “iki buçuk devlet yapılanması” cümlesi hatırlardadır. Prof. Dr. Erol, “iki buçuk devlet yapısını” “bir ABD, iki İran, yarım ise halk” şeklinde ifade etmişti. Prof. Dr. Erol’un uluslar arası ilişkiler literatürüne kazandırdığı Irak için “iki buçuk devlet” kavramını ve röportajın isabetini belirtmekte fayda var.

Iraklılar, ABD askerlerinin ülkelerinden ayrılmalarını talep ediyorlar. Ancak Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faisal bin Farhan El Saud ise tam tersi bir düşüncede. Faisal bin Farhan’ın 27 Ocak 2020 Pazartesi günkü açıklamalarında “ABD birliklerinin, Irak’tan çekilmelerini Ortadoğu’yu daha az güvenliği hale getireceği endişesini taşıdığını” belirtti. Faisal’ın ifadelerinden IŞİD’in bölgeye yeniden gelmesini engellemenin yolu, Irak’taki ABD askerî varlığını kabul etmekten geçiyor. Buna bir de İran faktörünü eklemek gerek.

Irak’taki protestolarda yükselen talepler, ABD ve İran’dan duyulan rahatsızlığı iyice belirginleşmektedir. Suudi Dışişleri Bakanı Faisal’ın açıklamaları da, Irak halkının talep ve kararlarına ters düşmektedir. Irak’ta gösteriler devam ettikçe, farklı ülkelerden görüş bildirilmesi ihtimaller dahilindedir.