“Aziz, sıddık kardeşlerim! Şimalin İsveç, Norveç, Finlandiya, Kur’ân’ı mekteplerinde en büyük halâskâr bir kitap olarak kabul ettikleri gibi, şimdi erkân-ı islâmiyenin birincisi olan Ramazan sıyamını tutmak niyetiyle Camiü’l-Ezher’e ‘Şimalin pek uzun günlerinde bir çare-i tahfifi ve tehiri yok mu?’ diye sormuşlar. Demek Avrupa’nın yalnız o küçük hükûmetleri değil, belki siyaset manası verilmemek için kendini izhar etmeyen, eskide büyük ve dünyanın yüksek mevkiini tutmakla beraber, gayet dehşetli bir tarzda dünyanın fena ve fânîliğini dehşetli tokatla o yüksek mertebelerin hiçe indiğini görmekle hakiki teselli, yalnız ve ancak hakaik-ı Kur’âniyede bulmasıyla, o küçüklerle manen beraber tahmin edilebilir.

Evet, dünyanın mahiyeti anlaşıldıktan sonra, elbette hayat-ı ebediyeden başka beşeriyetin o inkisâr-ı hayal yarasını tedavi edecek Kur’ân’dan başka yoktur.”1

“İsveç, Norveç Finlandiya” hakkındaki bahisleri Risale-i Nur Külliyatından çıkardık ve grubumuzda paylaştık. Ama kafamızdaki soru şuydu: İsveç, Norveç, Finlandiya’nın Kur’ân ve İslâmiyete olan yakın ilgisine 20. Asrın başında dikkat çeken Bediüzzaman Said Nursî’nin bu işaretinin tarihî izlerini orada müşahede edebilir miydik? Bir ipucuna, tarihî bir belgeye ulaşabilir miydik? Bu ve buna benzer düşünceyi esas alarak Şubat ayı içerisinde bir taslak plan yaptık. Gezimizin esas amacı buydu. Altı kişi ile birlikte THY’nin tarifeli uçağıyla 22 Mayıs 2025 Salı günü İsveç, Stockholm, Arlanda Hava Limanına indik.  

Benim ve bir dostumuz için İsveç ve Norveç’e bu üçüncü hizmet gezisiydi. Finlandiya ilk olacaktı. İlki 2014 yılında nasip olmuştu. Diğerleri için bu bir ilkti.  

Bu konuya odaklanırken Müslüman olan bizlere ışık tutacak çok önemli ilmî bir araştırma sonucunu da dikkate aldık. O da şudur: 

“DÜNYA İSLÂMîlik ENDEKSİ SONUÇLARI VE İNCELEMESİ” 

2022 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde faaliyet gösteren ‘’İslâmicity Vakfı‘’ tarafından George Washington Üniversitesi mezunu İranlı iki akademisyen önderliğinde yapılan bir inceleme ve endeksin sonucunda: İslâmilik Endeksi Projesinin temel model amacı: Kalkınma,  İslâmî öğretilere yakın bir idare sürdürme,  bir ülkenin İslâmî algısını geliştirmek için bir yol haritası sağlama, değişik kıstaslara puanlayıp sıralama... 

Endeks; İnsanî Ve Siyasî Haklar Boyutu (%35) Ekonomik Boyut (%30) Hukuk ve Yönetim Boyutu (%25) ve Uluslararası İlişkiler Boyutu (%10) olmak üzere dört ana dalda değerlendirme yapmış.

Endekste aynı zamanda, birçok ülkenin, İslâm’ın insanî, sosyal, yönetimsel ve ekonomik öğretilerini yansıtıp yansıtmadığını ölçmeyi de amaçlamış.

İnsanî ve siyasî haklar kısmında dokuz alt ölçü var. Bunlar ve yüzdeleri: Kişisel Özgürlük (%32) İnsanî Eşitsizlik (%11) Eğitime Erişim(%11), Sağlık Hizmetlerine Erişim (%11) İnsanî Gelişmişlik (%10), Medenî ve Siyasî Haklar (%10) Sosyal Sermaye (%5) Demokrasi (%5), hayat şartları (%5) şeklindedir.

Ekonomi kısmında sekiz alt ölçü var. Bu ölçütler ve yüzdeleri: Ekonomik Fırsat ve Ekonomik Özgürlük (%40) Ekonomik Refah (%15) Ekonomik Adalet (%15) Yoksulluğun Ortadan Kaldırılmasına Yönelik Hükümler ve Yardımla Refahın Sağlanması (%10) Destekleyici Finansal Sistem (%10) İslâmî Finansa Uyum (%10) İş oluşturma ve İstihdama Eşit Erişim (%5) Mülkiyet Hakkı ve Sözleşmenin Kutsallığı (%5) şeklinde.

Devlet Yönetimi-Devlet Etkinliği (%40) Hukukî Bütünlük (%27) Yönetim Endeksi (%13) Yolsuzluğun Önlenmesi (%13) Emniyet ve Güvenlik Endeksi (%7) şeklindedir.

Uluslararası ilişkiler kısmında iki alt ölçü var. Bunlar, Askerî Durum ve Savaş Hali (%50) Huzur Durumu (%50) şeklindedir. On puan İslâm’ı yaşamaya en yakın ülkeyi gösterirken sıfır puana yaklaştıkça İslâmî öğretilere en uzak olan ülkeler belirlenmiş. 2022 yılında yapılan bu araştırma listesinde bu üç ülke: İsveç, Norveç, Finlandiya ilk sekizde yer almış. Ortaklaşa değerler puanlaması endeksine göre ilk sekiz sıra şöyledir: 

1-Danimarka 8.87

2-İrlanda 8.83

3-Hollanda 8.78

4-İsveç 8.74

5-İzlanda 8.72

6-İsviçre 8.69

7-Norveç 8.67

8-Finlandiya 8.66

İslâm ülkelerinden: 43-Malezya 6.29, 48-Birleşik Arap Emirlikleri 5.90

Türkiye 3.73 puanla, 100. sırada yer almış. Türkiye; Ekonomi kısmında 4.93 puan ile 71.sırada, Hukuk ve yönetim kısmında 2.94 puan ile 112. sırada, İnsanî ve Siyasî Haklar kısmında 3.59 puan ile 97. sırada, Uluslararası İlişkiler kısmında 2.93 puan ile 124.sırada yer almıştır. Müslüman ülkelerin ortalama sıralaması 76, ortalama skoru ise 4.63’tür. 

Sonuçlarla ilgili olarak dikkat çekici kısım; Müslüman ülkelerden, Malezya ve  Birleşik Arap Emirliklerinin 48. sırada yer bulabildiğidir. BAE’nin skorundaki en yüksek puan tahmin edileceği gibi 7.19 puanla ekonomidir. Diğer kısımlarda yine ortalama Müslüman ülke skorlarıdır.2 —DEVAM  EDECEK—

KAYNAK: 

http://islamicity-index.org adresinden erişebilir. 

Dipnotlar:

1-Emirdağ Lahikası, s. 279.

2-Kaynak: http://islamicity-index.org adresinden erişebilir.