Evet, o kimseye benzemiyordu. Son zamanın mühim şahsı, kimseye benzer miydi?

Onun, sağken iktidarı zamanında, diğer devletlerin başında, hepsi de baskıcı, zalim, astığı astık, kestiği kestik, liderler vardı. Ama zamanla, onların ismi ve o zaman yaptıkları icraatlar, sadece tarihte, tarih kitaplarında kaldı, unutulup gittiler. Ama o, hiç unutulmadı, her gün milletle beraber, karşı karşıya, yüz yüze. İnanmıyorsanız tek bir şey yapınız, elinizi bir cebinize atın bakayım, karşınıza babanızın resmi mi çıkacak, onun resmi mi? 

O, tarih boyunca kimsenin yapamayacağı şeyleri yaptı. Bir anda, bir lâhzada, bir günde, milletin tarihini, kültürünü, örf ve âdetini, kalemini-kelâmını, lisânını, selâmını değiştirdi. Beş-on asırlık an’aneleşmiş olan her şeyi tepetaklak ettirdi. 

Okunduğu yerde Müslümanın olduğunun işareti olan ezanı, ondan başka değiştirmeye kim cesaret edebilirdi? Son zamanın mühim şahsı olmasaydı, değiştirebilir miydi?

Modern dünyada, insanın insana serfürû ettiği başka bir yer var mı bilmem? Ama ona serfürû edenlerin haddi hesabı yok. Ve her sene bu günde, bu fiili, bilhassa mekteb ve resmî dairelerde zorla yaptırıyorlar ya… Bir asra yakın bir zamandır, her sene ağıt, yuğ, matem yapılıp, bütün bir ülkede, baştan sona kadar aynı anda hayat durmuyor mu?

Hem seksen üç senedir, mezardan idâre edilen dünyada başka bir devlet, millet var mı? İşte o, son zamanın mühim şahsı olduğu için onun, neredeyse, o zamanlar koyduğu kanun ve nizamlarla millet idare ediliyor.

Yine, dünyanın herhangi bir yerinde insanlara ölmüş gitmiş, dünyadan alâkası kesilmiş birinin muhabbetinin zorla telkin edildiği vâki midir?

Osmanlının kafes arkasındaki kadınını kafesten çıkarma fiilini kim icra edebilirdi? Hem de, “ilk dünya güzeli” seçilme senaryosuna gönderilen bir eski şeyhülislâm torunuyla bunu kim yapabilirdi?

Evet, acâib ve yapılamayacak işleri, ancak “âhir zamanın, eşhas-ı mühimmesi” yapabilirdi. 

Yaptı da… çünkü o “son zamanın mühim bir şahsıydı…”