Ramazan Aydın
(A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı)

Bu görevlendirmeler; istihdamlı olabildiği gibi, kısmî çalışma şeklinde ferdî ya da bu hizmeti vermek üzere kurulan ortak sağlık ve güvenlik birimleri (OSGB) vasıtasıyla da olabiliyor.

Buradaki iş güvenliği uzmanlarının görevleri de yine 6331’e dayandırılarak çıkarılan İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK ile şu şekilde belirtilmiştir:

MADDE 9 – (1) İş güvenliği uzmanları, aşağıda belirtilen görevleri yerine getirmekle yükümlüdür:

a) Rehberlik:

1) İşyerinde yapılan çalışmalar ve yapılacak değişikliklerle ilgili olarak tasarım, makine ve diğer teçhizatın durumu, bakımı, seçimi ve kullanılan maddeler de dâhil olmak üzere işin planlanması, organizasyonu ve uygulanması, kişisel koruyucu donanımların seçimi, temini, kullanımı, bakımı, muhafazası ve test edilmesi konularının, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına ve genel iş güvenliği kurallarına uygun olarak sürdürülmesini sağlamak için işverene önerilerde bulunmak.

2) İş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirleri işverene yazılı olarak bildirmek.

3) İşyerinde meydana gelen iş kazası ve meslek hastalıklarının nedenlerinin araştırılması ve tekrarlanmaması için alınacak önlemler konusunda çalışmalar yaparak işverene önerilerde bulunmak.

4) İşyerinde meydana gelen ancak ölüm ya da yaralanmaya neden olmayan, ancak çalışana, ekipmana veya işyerine zarar verme potansiyeli olan olayların nedenlerinin araştırılması konusunda çalışma yapmak ve işverene önerilerde bulunmak.

b) Risk değerlendirmesi;

1) İş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapılmasıyla ilgili çalışmalara ve uygulanmasına katılmak, risk değerlendirmesi sonucunda alınması gereken sağlık ve güvenlik tedbirleri konusunda işverene önerilerde bulunmak ve takibini yapmak.

Yukarıda, yönetmeliğin altı çizili yerlerine bakılacak olursa; çok bariz bir şekilde görülecektir ki iş güvenliği uzmanının işyerindeki ana ve esas görevi rehberlik yapmak ve işverene/vekiline önerilerde bulunmaktır.

Durum bu kadar açık ve yönetmelik bu kadar net iken, bu yasa ve bu yönetmeliğe, her ne hikmetse(!), bir türlü vâkıf olamayan kolluk kuvvetlerinin (polis, jandarma), herhangi bir iş kazasında ya da işyerindeki patlamalarda ritüele bindirdikleri “Hele iş güvenliği uzmanı nerde, gelsin bağim(!) ifade vermeye” söylemleri ne ola ki?

Neden iş güvenliği uzmanı?

Tek ezberlediğiniz söz kalıbı bu mu?

Aynı yasayla iş güvenliği uzmanının yanında işyeri hekimi de aynı pozisyonda görevlendiriliyor. Onun da yönetmelikle belirlenen yükümlülükleri var. İş güvenliği uzmanına reva gördüğünüz muameleyi hangi gerekçeyle, işyeri hekiminden esirgiyorsunuz? Neden?

Kaldı ki; öngörülen risklerin ve çözüm önerilerinin bulunduğu risk değerlendirmesini, sadece iş güvenliği uzmanı hazırlamıyor. Uzman ve işveren vekiliyle birlikte; işyeri hekimi, firmanın malî işlerde sorumlu yetkilisi, çalışan temsilcisi, formen vs. de risk değerlendirme ekibinde, yönetmelikle, yer alıyorlar.

Bunların içinde neden sadece iş güvenliği uzmanını günah keçisi olarak görmektesiniz? Elbette yargılanabilir, ama bu tutuksuz da olabilir. Yargılamanın sonunda kendisine rücu edecek bir ceza kesinleşirse zaten uygulanacaktır.

Sakarya’da havaî fişek ve patlayıcı üreten fabrika özeline indirgeyecek olursak; buranın tehlikeli madde güvenlik danışmanı da mevcut. Ayrıca; yangın eğitimi hizmeti gibi, aldıkları birçok hizmet daha var. Bunlar da iş güvenliği uzmanı gibi bu fabrikaya hizmet etmektedirler. Bu büyük ve dehşet verici patlamanın kök sebebine inildiğinde, buradaki can kayıplarından, bu diğer hizmet eden kişi ya da kuruluşların da kusurlu olmayacakları ne malûm?

Bütün hususlar ayan-beyan ortadayken, işyerinin her şeyinden ve özellikle iş güvenliğinden (Resmî Gazete: 29.12.2012 Sayı: 28512- İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ, İşverenin iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri ile ilgili yükümlülükleri MADDE 5) birinci derecede işveren sorumluyken, iş güvenliği uzmanı günah keçisi olamaz.