Batı dünyası sadece park ve bahçeleri, sokakları temiz tutmak değil, aynı zamanda elleri, yüzü, burnu, gözleri, kulakları, ayakları bir bütün halinde bedeni maddi ve manevi olarak temiz tutmanın gerekliliğini görüyor. İnsanca yaşamanın fıtri şartları, adı sünnet-i seniyye olarak konmasa bile, arananlar ve çare olarak sunulanlar tam da O’nu (asm) tarif ediyor. Günde dört beş kez elleri, ağzı, burnu yıkamak; gerekmedikçe kalabalıklara çıkmamak, ortak yaşam alanlarında mümkün mertebe ortak hukuka riayet etmek, yola, sokağa tükürmemek, kirletmemek; nimetleri israf etmemek; hayvan haklarına, hukukuna müdahale etmemek, onların yaşam alanlarına girmemek, köpekleri kedileri, sair mahlukatı kendi şartlarında, sınırlarında tutmak bir insanlık görevi olarak takdim ediliyor. İnsanoğlunun neyi yiyip, neyi yemeyeceği; neyi nasıl yaşayacağı artık sadece kendisini ilgilendiren bir durum olmadığı anlaşılıyor. Yoksa insanlık gemisi su alıyor. İnsan haddini aşarak, sınırları zorlayarak bencilce yaşamak sevdasına düşerse, o zaman fıtrat kanunlarına zıt hareket etmiş olur ve tokata müstehak hale gelir. Ve hukukuna müdahale ettiği mahlukat eliyle zorla kulluk sınırlarına davet edilir. Geniş dairede insanlık yeni fıtrat dersine çoktan çalışmaya başladı bile. Zaten musibetin de kalkmasının yolu, hikmetinin okunmasıdır. Aciz beşer şimdilerde, devletler bazında, toplumlar bazında bu fıtrat dersine çalışıyor.

Müslümanlar dünyasında ise, imtihan biraz daha farklı. Sağlık zaruretinden dolayı Allah’a ulaşma vesilelerinden olan Kabe’de tavaflar durdu, camiler cemaatle ibadete kapandı, zikir meclisleri sustu, sohbet ortamları azaldı, bu musibetin kalkmasının yolu da, bu kutsal mekanlarımızdaki hal, hareket, tavır, tutum ve o mekanların ruhuna uygun olmayan niyetlerimizi, tarafgirliklerimizi gözden geçirmek ve o mekanlardaki kusurlarımız nedeniyle bir tarziye vermektir. Fert ve cemiyet olarak, kimseyi suçlamaya gitmeden herkesin kendi nefsi dairesinden başlayıp, hayatının bir muhasebesini yapmak için tam da bir fırsat mevsimidir. Bir virüsle insanlığı terbiye eden Rabbimiz, bizleri bu süreçten dersini almış olarak çıkanlardan eylesin inşallah. Allah bir an evvel insanlığın üzerindeki bu musibeti, insanlık temizlenmiş olarak, kaldırsın.