Namazın Öncesinde

Namazın öncesinde niyet gelir. Niyetsiz namaz olmaz. Ve namaz kılma kararlılığından ibaret olan niyet, bir önceki namazda başlar.

Hazret-i Peygamber (asm) şöyle buyurmuştur: “Başka bir gölgenin bulunmadığı Kıyamet gününde Allah, yedi sınıf insanı, arşının gölgesinde barındıracaktır: “1- Âdil idareci, 2- Rabbine kulluk ederek büyüyen genç. 3- Kalbi mescitlere bağlı, bir namazı kılınca diğerini bekleyen kimse. 4- Birbirlerini Allah için seven ve buluşmaları da ayrılmaları da Allah için olan (ölünceye kadar bu muhabbet üzere bulunan) kimseler. 5- Güzel ve mevki sahibi bir kadının beraber olma isteğini “Ben Allah’tan korkarım” diyerek reddeden kimse. 6- Sağ elinin verdiğini sol elinin bilemeyeceği kadar gizli sadâka veren kimse. 7- Tenhada Allah’ı zikredip gözyaşı döken kimse.” 1

Kıyamet gününde Allah’ın arşının gölgesinde gölgelenmek fevkalâde büyük mükâfattır. Bu mükâfata ulaşmanın yollarından birisi, yukarıdaki müjde metninde üçüncü maddede geçiyor: Bir namazı kıldığında bir sonra gelen namaz için de kılma azminde, isteğinde ve kararlılığında olmak. Bu azimle mescitte, camide veya mabette beklemek, bu azimle işini namaza göre ayarlamak ve bu azimle buna benzer küçük tasarruflar inşallah bu müjdeye ulaşmanın vesilelerindendirler. Nitekim Peygamber Efendimiz (asm), “Namazı bekleyen namazdaymış gibi kabul edilir.” 2  buyurmuştur.

Ezan Okunduğunda

Ezan vakti geldiğinde hangi işte olursak olalım, eğer başımızda hastalık veya ölüm yoksa ezanın çağrısına uymak ve namazı ya bulunduğumuz yerde cemaat yaparak, ya da bir mabede kendimizi atarak oradaki cemaate katılmak namaz öncesinde yapmamız gereken önemli bir adımdır. Sünneti kıldıktan sonra müezzinin okuduğu kametle imama uymaya niyet eder, imama uyar ve namazı kılarız.

Bu esnada bildiğimiz duâlardan okuyabiliriz. Bildiğimizi okudukça Cenab-ı Allah bilmediklerimizi inşallah öğretir. Bütün duâları bilmiyorum diye namazı ihmal etmek olmaz. Bildiğimizle kılmak kâfidir. Ancak öğrenme azmi içinde olmalıyız.

Namaz için niyet ederken “uydum imama” tarzında bir irade beyanımız vardır. Bu beyan bizi imama bağlıyor. Artık biz namazda imama uymuşuz. İmamın okuyuşu bizim okuyuşumuz olmuştur. Bizim bilmediğimiz, ama imamın okuduğu duâ ve sûrelerden biz okumuşuz gibi biz de sevap alırız.

İmama Uyduğumuzda

İmama fiilî olarak da uyduğumuz zaman, imamdan önce davranmadan, imamın hemen arkasından takip ederek namazı bitirmeliyiz.

a) İmamdan önce davranırsak, meselâ secdeye gitmek üzere imam “Allahü ekber” dediğinde biz imamdan önce başımızı secdeye koyarsak veya secdeden kalkış için imam “Allahü ekber” demeden ve başını kaldırmadan biz başımızı secdeden kaldırırsak namazımız bozuluyor. Çünkü imamdan önce hareket etmekle imamın önüne geçmiş, imama uymamış olmaktayız. Aynı şekilde namazın rükünleri arasındaki intikallerde imamdan önce hareket etmemeliyiz.

b) Namazda imamdan çok geriye kalmak da namazın insicamını bozar. Eğer çokça ve sürekli geç kalıyorsak, namazımızı bozar. Şafii Mezhebi’ne göre iki rüknü imamdan açık ara ile sonra yapmak namazı bozar.

Dolayısıyla madem imama uymuşuz; imamın okuyuşu da, rükünler arası intikali de bizim için önemlidir. İmam “Allahü ekber” dediğinde gizli okuyuşumuzu sona erdirerek imama uymalıyız. Meselâ rükûda veya secdede isek tespihimizi hemen bitirip veya oturuşta isek tahıyyatı veya salâvatları kesip imama uymalıyız.

İmam bir sonraki rükne gittiğinde bizde gecikme varsa, imam rükünden çıkmadan biz imama yetişmeliyiz. Daha fazla gecikmeye meydan vermemeliyiz.

Namazın tesbihatini de cemaatle yaparsak bilmediğimiz ve cemaatin okuduğu duâlardan da hissedar oluruz. Allah kabul etsin. Amin.

Dipnotlar:

1- Buhâri, Ezan, 36; Zekât, 16; Müslim, Zekât 91.

2- Müslim, Mesâcid, 272.