Olaylar İkİ Gruptur

Olaylar nesnel ve öznel olarak iki grupturlar. 

Herkesin üzerinde birleştiği, kişiye veya topluma göre değişmeyen, tartışmaya kapalı bulunan, bilimle veya matematikle ispatlanmış olaylar nesneldir. 

Öznel olay ise, göreceli olaydır. Yani yoruma açık bulunan, kişiden kişiye, toplumdan toluma farklılık gösteren olay özneldir, yani görecelidir. Yani nisbî veya izafîdir. Bu, gerçekleşmesi veya doğru kabul edilmesi belli şartlara bağlı bulunan durumdur. Zamana ve mekâna bağlı olarak değişkenlik gösteren her şey görecelidir.

Mesela güzellik ve çirkinlik, iyilik ve kötülük izafî yani göreceli kavramlardır. Bana göre güzel olan bir şey, sana göre çirkin olabilir.      

Dünya İle Rüya

Meselâ, dünya hayatı ile rüya birbirine göre değişkenlik gösteriyor. Dünya hayatında bir günde veya bir ayda yapılan şeyler, bazen rüyada beş saniyelik bir zaman dilimine sığıyor. 

Dünyada 24 saat olan bir günlük zaman; Mars’ta 25 saat; Merkür’de 1408 saat, Venüs’te ise 5832 saattir. Bunların hepsi de bir gündür. Fakat birbirine göre farklılık arz ediyor.   

Peygamber Efendimiz’in (asm) Mi’racı ne kadar sürmüştür? Ebu Talib’in kızı Ümmü Hani der ki: “Resulullah Efendimiz İsra gecesi benim evimde idi. Gece yolculuğuna buradan başladı. Yatsı namazını kıldıktan sonra uyumuştu. Biz de uyumuştuk. Şafak sökmeden az önce bizi uyardı. Kendisiyle birlikte sabah namazını kıldıktan sonra dedi ki:

“Ey Ümmü Hani, sizin de gördüğünüz gibi, yatsı namazını ben burada kıldım, sonra Beytü’l-Makdis’e gidip geldim. Sizin de gördüğünüz gibi sabah namazını da burada kılmış bulunuyorum.”2

Bazılarına göre Mi’rac “gecenin az bir müddeti içinde”, bazılarına göre de: “gecenin üç veya dört saati içinde” cereyan etmiştir.3       

Mİ’racda Bİr Gece

Peki, Mi’rac’da Peygamber Efendimizin (asm) mazhar olduğu hakikatler binlerce yıla sığar mı?

Mescid-i Aksa’da bütün peygamberlere namaz kıldırması, tekrar peygamberleri ziyaret ederek gök katlarında yükselmesi, berzah âleminde çok olaylara şahit olması, Arş-ı Âlâ’ya çıkması, Sidretü’l Münteha’da bulunması, Me’va Cennetini görmesi, Allah’ın huzuruna mazhar olması vs. Bunların hangisi dünya zamanına sığar? 

Ama bütün bu zamanlara dar gelen olaylar 3 saatlik bir dünya gecesinde meydana gelmiştir.  

“Şu dünyada zamanın fenâ ve zevâl-i eşyadaki tesiratı gayet muhteliftir.”4 Diyen Bediüzzaman, 3. Lem’ada bu göreceliliği anlatıyor. Dünya hayatı ile kabir hayatı, kabir hayatı ile mahşer hayatı, mahşer hayatı ile Cennet hayatı birbirine göre farklıdır. Buralarda geçen zaman birimleri farklıdır. 

Ancak bu farklılığın birbirine göre ne kadar sürdüğü hakkında bir yorum yapmak da mümkün değildir. 

Kabir hayatı dünya hayatına dahil değildir. Adam kabre erken zamanlarda girmiştir. Ama kıyamette kalkınca herkesle beraber birkaç saat yatmış gibi kalkabilir.  

Dipnotlar:          

1- Naziat Suresi: 46

2- Celaleddin es-Suyutî, Peygamberimizin Mu’cizeleri ve Büyük Özellikleri, 1/303

3- Celaleyn Tefsin Haşiyesi el-Fütühatü’l-İlahiye, 2/600. 

4- Lem’alar, s. 31.