Üstad Hazretleri başlığın cevabını şu şekilde izah ediyor: “Ve öyle olduğundan, yemek-içmek gibi nefsin gafletle hayvanî hâcâtına ve malâyani ve hevaperestâne müştehiyata girmemek için, oruçla mükellef olmuş. Güya muvakkaten hayvanîyetten çıkıp melekîyet vaziyetine veyahut âhiret ticaretine girdiği için, dünyevî hâcâtını muvakkaten bırakmakla, uhrevî bir adam ve tecessüden tezahür etmiş bir ruh vaziyetine girerek, savmı ile Samediyete bir nevi âyinedarlık etmektir...”  (Mektubat, s. 474-475)

Oruç olmazsa hayvanî ihtiyaçlarımıza, faydasız işlere, hevamıza ve  nefsimize uymamız son derece kolaylaşacaktır. Oruç bizi dahili ve harici düşmanlara karşı koruyan kalkan vazifesi görür. Peki bu nasıl gerçekleşir? Dünyadan muvakkaten de olsa ihtiyaçlarımızı terk ettirerek! Bir düşünelim. Oruçluyken başta yemek ve içmek olmak üzere hayvanî yani maddî ihtiyaçlarımızı düşünmüyoruz. Bu da bize bir nevi melekîyet vaziyeti kazandırıyor. Sonrasında manevî olarak fikir ve ruh dünyamızı ahirete odaklamaya çalışıyoruz. Bu da bizi, Üstadın tabiriyle “uhrevî bir adam” vaziyetine dahil ediyor.

Uhrevî adam tabirinden tam olarak ne anlamamız gerekir? Dünyayla ilgisi olmayan bir insan mı ya da bütün mesaisini sadece ahirete sarf etmesi mi murat ediliyor? Aslında bu dünyada yaşarken ahiret ticareti için burada olduğunu unutmaması ve asıl amaç doğrultusunda davranışlarını organize etmesi şeklinde özetlenebilir. Bir tüccar düşünelim. Ticaret maksatlı uzak bir diyara gidiyor. O diyarda bulunma sebebi ticaret yapmak olduğuna göre en kârlı ticareti yapmak için zamanını harcaması gerekir. Aksi takdirde umduğunu bulamayacağı aşikârdır. Aynen öylede bizlerde bu dünyaya ahiret ticaretini yapmak için geldiğimize göre bu diyarda hele hele Ramazan ayında zamanımızı uhrevî bir adam vaziyetine büründürmeye gayret göstermeliyiz.

Rabbimizin hiçbir şeye muhtaç olmaması, her şeyin O’na muhtaç olması anlamına gelen Samed ismine oruçluyken kısmen de olsa ayna oluruz. Ne kadar büyük bir şeref değil mi bu esmaya kısmen de olsa ayna olabilmek? Yemekten, içmekten ve birçok ihtiyacımızı oruçla geride bırakmak Samed ismine ayna olmaya vesile oluyor. Rabbim bu esmaya hakkıyla ayna olmayı cümlemize nasip eylesin inşallah!...