Geçenlerde internette dolaşırken “visible mending” diye bir kavramla tanıştım. “Görünür yama” yani. Yabancılar bizde de olan bir şeyi daha havalı bir isimle, güzel ve biraz da aykırı bir tarzda yapınca sanki onlar bulmuş gibi oluyor. Öyle bir kasıtları olmasa bile öyle oluyor işte.

Neymiş bu “visible mending” diye biraz bakındım ve gördüğüm örneklere bayıldım. Temelde İsviçre yaması, İskoç yaması, Sashiko (Japon dikişi) gibi çeşitli ülkelerden farklı dikiş/yama teknikleriyle yama yapmayı ifade eden bu kavram, yavaş moda akımının bir neticesi gibi. Eskiden daha ziyade tercih edilen “görünmez yama” yerine, “yamanı gururla taşı” gibi bir sloganla ortaya çıkan görünür yamacı kardeşlerimiz herhangi bir kumaş üzerindeki büyük ya da küçük yırtıkları renkli ve hareketli dikişlerle kapatmayı bir hayat felsefesi haline getirmiş gibi. 

Şimdi yamama metotlarını bir kenara bırakalım da kullanılan metot ve kumaştan öte, yamanın arkasında yatan manaya, Risale-i Nur’da yama kavramının nasıl geçtiğine bakalım. Üstad da yamatırmış kıyafetlerini. Hatta Kastamonu Lahikası’nda yer alan bir mektupta kıyafetlerini yamayan Hakkı (Tığlı) ağabeyden bahsediyor:

“Hapiste, Abdurrahman’ın pederi yerinde benim elbiselerimi yamalayan Hakkı’nın ciddi ve hakikatli uhuvvetini ve talebeliğini, tahminimden daha ileri terakki ettiğini bildim, çok mesrur oldum.”

Üstad hediye kabul etmemesinin sebeplerini saydığı İkinci Mektup’ta şöyle demiş: “Hem tasannu’ ve temelluktan beni kurtaran bir parça kuru ekmek yemek ve yüz yamalı bir libas giymek, bana daha hoş geliyor. Gayrın en a’lâ baklavasını yemek, en murassa’ libasını giymek ve onların hatırını saymağa mecbur olmak, bana nâhoş geliyor.”

Fesubhanallah şu hadise bakar mısınız, sanki buna telmih yapıyor Üstad: “Birinizin yama dolu bir elbise giymesi, kendisine güvenilir bir görünüm vererek, bedelini ödeyemeyeceği bir elbise almasından daha iyidir.” (bk. Müsned, III/244; Feyzü’l-Kadir, V/259, Hadîs No: 7217)

Ya şu hadise ne demeli: Hz. Aişe (radıyallâhu anhâ) anlatıyor: “Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki: (Ey Âişe! Cennette) benimle olman seni mesrur edecekse sana dünyadan bir yolcunun azığı kadarı kifâyet etmelidir. Sakın zenginlerle sohbet arkadaşlığı etme. Bir elbiseye yama vurmadan eskimiş addetme.” (bk. Tirmizi, Libâs 38, No: 1781)

Rezîn şunu ilâve etmiştir: “Urve dedi ki: Hz. Âişe (radıyallahu anhâ), bir elbiseyi eskitip yamamadıkça ve içini dışına ters çevirip (bir zamanlar da öyle giyerek iyice eskitmedikçe) yenilemezdi.”

* * *

Yine Avrupalılar sünnete uymakta bizi geçti. Fakat biz de şimdi yürümeye başlasak onları fersah fersah geçeriz.

(Genç Yorum, Eylül 2023 sayısından kısaltılarak alınmıştır.)