84 milyon insanın yaşadığı bir ülkede satılan gazete, dergi ve kitap bu kadar mı olmalıydı? Hepimiz bu durumdan yana şikâyetçiyiz, ama kalıcı bir çözüm de üretilebilmiş değil. Elbette kitap ya gazete okuma meselesi tek başına fiyatla açıklanamaz. Yani, kitaplar çok uzun da olsa yine arzu edilen miktarda satın alınıp okunmayabilir. Bu meseleyi enine boyuna konuşup ‘kitap dostu’ olanların sayını birden bine çıkarmak icap eder. Tabiî ki bunun ilk adımı da evlerde, okullarda ve medyada atılmalı. Her fırsatta ifade edilmeye çalışıldığı üzere bilhassa okullarda kitap okuyan öğrencilere mutlak surette pozitif ayrımcılık yapılmalı ve onlar ayrıca desteklenip takdir edilmeli.

Yayınevlerinin döviz artışından bu kadar etkilenmesi büyük bir zaaf değil mi? Başka pek çok sahada ‘yerli ve millî’ adımlar atma iddiasında olanlar en basitinden kâğıt ve matbaa sektöründe bunları niçin konuşmaz ve tartışmaz? Niçin pek çok kâğıt çeşidinde dışa bağımlıyız? Ve niye mürekkebinden matbaa malzemelerine kadar ithal ağırlıklı bir sektör var?

Bir yayınevi yetkilisi şöyle demiş: “Şu an 20-30 TL olan bir kitabın satış fiyatını 70-80 TL’ye çıkaracağız. Bunu kâr etmek için değil, zarar etmemek için yapacağız.” (bbc.com/turkce, 30 Kasım 2021)

Aynı haberde şu bilgiler de var: “Türkiye kitap kağıdını ithal eden bir ülke. Kitap kağıdının yanı sıra matbaa materyalleri de ithal ediliyor. Bu nedenle de ithalatta yaşanabilecek tedarik sorunları ve fiyat artışları dışında döviz kurundaki yükselişler de Türkiye’de yayıncılığı olumsuz etkiliyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun Nisan 2021 verilerine göre, yüzde 45 zamlanan kağıt ve kağıt ürünleri yıllık bazda en çok zamlanan üç üründen biri oldu.”

Peki, çözüm? Yayıncılar, ilk adım olarak Türkiye’nin kitap kâğıdı üretimine başlamasını istiyorlar. Bir yayıncı şöyle demiş: “Fabrika kursak da ham maddemiz selüloz. Örneğin kâğıt 800 euro ise, selüloz da 650 euro. Selüloz problemini çözemediğiniz sürece bu problem sürer.”

Bir başka yayıncı: “Üniversite öğrencileri çok büyük sıkıntı çekiyor. Üniversite kütüphanesine gittiğinde istediği kitabını bulabilmeli. Üniversite ona bu imkanı verebilmeli. Bir binaya milyar TL harcanıyor. Bunun cüz’î bir oranı kitaba ulaşmak için de verebilmeli. Bilgiye ulaşımın imkânı arttırılmalı. Bu otomatik bir sübvansiyon oluşturacaktır.”

Şu teklif uygulanmayı bekliyor: “Kitapla ilgili okurun lehine olacak bir piyasa düzenlemesi olsa çok güzel olur. Kafa kafaya verip kitapçılar, kitapçı zincirler, yayıncılar, bakanlık bir masaya oturmalı. Ama aktörler bir araya gelemiyor. İki aktör varsa, üçüncüsü yok. Kitapta KDV yok ama bunun bile başarılı olup olmadığını değerlendiremedik. Bu sektörel de bir sorun.”

Taraflar bir araya gelsin ve ‘kitap dostu toplum’ için ne gerekiyorsa yapılsın inşallah.