Kimilerine göre yaşananların tamamı ‘dış mihrak’ların oyunu. Kimilerine göre de tamamen iç meselelerden kaynaklanıyor. Krizin, sıkıntının hem iç hem de dış meselelerden kaynaklandığını kabul etmek belki de en doğru yaklaşım olur.

En büyük sıkıntı, yaşananları dert, kriz, problem olarak görmemektir. Kimileri de böyle düşünüyor ve kriz, sıkıntı ve dertlerin gündeme getirilmemesini arzu ediyor. Keşke ‘Problem yok’ demekle sıkıntılar ortadan kalkmış olsa. 

Her ne kadar bu tablonun ortaya çıkması bazılarında ‘beklenmedik hadise’ olarak yorumlansa da bazı iktisatçılar ve ekonomi uzmanları böyle bir hadisenin yaşanabileceğini aylar önce dile getiriyorlardı. Fakat umumî bir hastalık olan “İkazları dikkate almama” ya da “Art niyet arama” sebebiyle gerekli tedbirler vaktinde ve zamanında alınmadı. Övünmeyi bırakıpta gerçekleri görmeyi akıl edemedik.

İçinde bulunduğumuz mevcut durum Türkiye’nin ve milletin menfaatine olan bir durum değildir. Bir an önce gerekli tedbirlerin alınıp kriz halinin sona ermesi en büyük temennimiz ve beklentimizdir. Fakat geçmişte teklif edilen ve işe yaramadığı görülen bazı çıkış yollarının yeniden gündeme taşınmış olması insanı üzüyor. Meselâ bir diplomat, yazdığı twitter mesajında daha önceden Amerikalı idarecilerin adının verildiği bazı  caddelerin isminin hemen değiştirilmesini teklif etmiş! Böyle bir adımın sembolik bir anlamı olabilir, ama mevcut ekonomik sıkıntıların aşılmasında bir gram faydası olabilir mi? Değil diplomat, aklı başında olan herhangi biri böyle bir teklifi gündeme getirebilir mi? Türkiye’de yabancı idarecilerin isminin verildiği bütün caddelere yeni isimler verilse ve hatta varsa ABD’nin memnun olmadığı adlar takılsa Türkiye’ye ve millete bir faydası olur mu? Böyle bir teklifin hem de bir diplomat tarafından gündeme getirilmiş olması cidden garip değil mi?

Türkiye bu krizi de aşar ve aşmalı. Ancak bu uzun dönemli bir çalışma ile mümkün olur. Nasıl ki kriz bir günlük yanlışla ortaya çıkmadıysa çare de bir günde uygulanacak programla bulunamaz. Kısa vadeli çözümler yerine kalıcı ve uzun vadeli çareler ortaya koymak lâzım. Dövizlerin bozdurulması gibi çareler pansuman tedbirler anlamına gelir. İdarecilerimiz kalıcı çareleri uygulamaya koymak durumundadırlar.

İşi ehil olana vermekten başka bir çare görünmüyor. Yaşanan sıkıntının sadece ekonomik olmadığı elbette bellidir. Zaten bütün dünyada ekonomi, siyaset ve dış politika iç içe girmiş durumdadır. Bunların tamamı birbiriyle bağımlı ve uyumlu olmak mecburiyetindedir. 

Görülmek istenmese de asıl mesele ‘güven’dir. Güveni kaybeden bir tüccar nasıl ki sıkıntıya düşer, aynı şekilde ülkeler de sıkıntı yaşar. Hak, hukuk ve adalet konusunda yaşananlar dolaylı olarak ekonomiyi de etkiliyor. Muhtemeldir ki OHAL şartları da bugünler için etkili oldu. “OHAL bir an önce kalksın” diyenlere  kulak asmayanlar acaba bugün ne düşünür? “OHAL çok iyidir” diyenlerin Türkiye ve dünya gerçeklerine uzak düştüğü bugün daha iyi görülüyor. 

Sıkıntıları illa aşacağız, mutlaka aşmalıyız, ama önce gerçekleri görmek şartıyla. Ve günlük çareler aramak yerine kalıcı, uzun dönemli ve etkili yolları denemeliyiz. İşi ehline vererek ve adil bir hukuk sistemini tesis ederek bu işe başlayalım. “Biz cadde isimlerini değiştirerek işe başlayacağız” diyen varsa bu millete haksızlık etmiş olur!