Emirgân…

Korusuyla, tarihî eserleriyle, vapur iskelesiyle, meydan çeşmeleriyle, Boğaziçi’nin en güzel semtlerinden biri. Korusunda açan lâleleriyle tanınan bu semt, İstanbul’un yeşillik alan bakımından en zengin yeridir. Bu semtin tarihine baktığımızda, Bizans döneminde servi ormanlarıyla kaplı olduğu için servilik anlamına gelen Kyparades adıyla anılıyormuş. Bu arazi XVI. yy’da Nişancı Feridun Bey’e verilmiş ve “Feridun Paşa Bahçesi” olarak anılmaya başlamıştır. 1635 yılında Sultan IV. Murat bahçeyi Emirgüneoğlu Tahmasb Kulu Han’a (Yusuf Paşa) vermiş, burası da önce “Emirgüne Bahçesi” olarak anılmış sonradan bahçenin adı “Mirgün Bahçesi”  ve  “Mirgün”e dönüşmüştür. Sonunda bütün yöre Emirgân adıyla anılmaya başlamıştır. 1

Büyük çınarlar altında, sekiz cepheli, geniş saçaklı, kubbeli bir meydan çeşmesidir, I. Abdülhamid Çeşmesi. Emirgân’ın yeşillikleri arasında bulunan çeşme, I. Sultan Abdülhamid tarafından, Emirgan bahçesi bir boğaz köyü olarak kurulurken cami ve bir hamam ile birlikte 1782 yılında yaptırılmıştır. Çeşmenin yapılış sebebi ise oldukça manidar; I. Abdülhamid, hanımı Hümaşah Kadın ve oğlu Şehzade Mehmed’in ruhlarını yâd etmek için onların adına yaptırmıştır. Bu yüzden çeşmeye Hümaşâh Kadın ve Şehzade Mehmed Çeşmesi” de denilmektedir. Mimarî yapı olarak, sekiz cephesi ve dört çeşmesi vardır. Bütün cepheleri mermer kaplı ve Türk Barok üslûbunda kabartmalarla süslendirilmiştir. Çeşmenin dört yüzünde sekiz beyitlik, talik hat ile yazılmış, Es’ad el Yesâri’ye ait bir kitabe bulunmaktadır. Diğer dört yüzünde ise, I. Abdülhamid’in tuğrası ile celi sülüs hatlı Kur’ân-ı Kerîm’den âyetler yer almaktadır. Bu cephedeki sülüs hat ise, Divân-ı Hümayûn’dan Mehmed Emin’e aittir. 2 

Dipnotlar:

1- Buradaki bazı bilgiler https://www.evrensel.net/haber/103866/dunden-bugune-emirgan-korusu.

2- Buradaki bazı bilgiler İslâm Ansiklopedisi’nden alınmıştır.