"Ümitvar olunuz, şu istikbal inkılâbı içinde en yüksek gür sada İslâm'ın sadası olacaktır."

Piyasalar

Basra ve emsâli yerler harap olmadan...

M. Latif SALİHOĞLU
21 Kasım 2023, Salı
GÜNÜN TARİHİ 21 Kasım 1914

Pek mühim meselelerde geç kalmışlığın pek acıklı bir ifadesidir şu "Bâ'de harabi'l-Basra"; yani "Basra harap olduktan sonra..." anlamındaki söz.

Günün tarihi itibariyle, gerçek Basra'nın madden ve mânen harap oluşunun yıl dönümüdür bugün: O mühim şehir, Birinci Dünya Harbi çerçevesinde, 21 Kasım 1914 tarihinde İngiliz kuvvetleri tarafından işgal edilerek, vâ esefa ki, Osmanlı idaresinden ayrılmış oldu.

İşte o gün bugündür hiç kendine gelemedi, kadim Basra şehri.

*

Basra’nın yüz küsûr yıllık hazin hikâyesinin bir özeti şöyledir:

Kardeş ve komşu ülke Irak’ın Bağdat’tan sonraki ikinci büyük şehri olan Basra, yaklaşık dört yüz yıl (4 asır) Osmanlı idaresinde kaldıktan sonra I. Büyük Harbin daha ilk senesinde saldırmak için fırsat bekleyen İngilizlerin işgaline uğradı.

1990’lı ve 2000’li yılların başında ABD ve müttefiki olan ülkelerin ordu birlikleri tarafından da işgal edilen Basra, meşhûr Basra Körfezi’nin kuzey ucunda yer alır. Irak’ın en büyük limanı yine burada bulunmakta. 

Aynı zamanda zengin petrol yataklarına da sahip olan Basra, Irak’ın hem petrol üretimi, hem de dünya ülkelerine sevkiyatı noktasında da liste başında gelmekte.

Bölge halkının geçimi, daha ziyade petrol üretimi, sevkiyatı ve ticaretine dayanır.

İşte, bu derece ehemmiyetli olan Basra şehri ve stratejik coğrafyası, 21 Kasım 1914 tarihi itibariyle İngiliz Siyasetinin kurbanı olup elimizden çıkmış bulundu.

Koca Basra’nın bu acıklı vaziyeti, Osmanlı aydınlarının dilinde bir teessür ifadesi olarak "Ba'de harabi'l-Basra" şeklinde yer almaya başladı. "Basra harap olduktan sonra..." manasındaki bu deyim, benzer ve muhtemel âkıbetler hakkında kullanılmaya bugün de devam ediyor.

*

Bir oldu-bittiye kapılarak 1914 yılı sonlarında Birinci Dünya Savaşı’na giren Osmanlı Devleti’nin başını ağrıtan cephelerden biri de, şüphesiz Irak Cephesi’ydi.

Koca Rus ordusunun yüklendiği Kafkas Cephesi’nde büyük sıkıntıların baş gösterdiği aynı hengâmede, İngiliz kuvvetleri de Kasım ayı başında Irak Cephesi’nden Basra'ya yüklendi ve burayı yaklaşık 20 gün zarfında bütünüyle işgal etmiş oldu.

Tâ, Kànunî Sultan Süleyman zamanında Osmanlı idaresine girmiş olan Basra, yaklaşık dört asır (377 yıl) müddetle haricî saldırı ve tecavüzlerden daima mahfuz kaldı. İşte, merkezî idareye bu derece bağlı olan Basra'nın düşmesi ve İngiliz idaresinin eline geçmesi, İttihatçıların başında bulunduğu Meşrûtiyet hükümetini ciddî şekilde sarstı.

Zuhûr eden tehlikenin aynı bölgedeki diğer merkezlere de sıçramaması için, güvenlik tedbirleri kademeli şekilde arttırıldı. Meselâ, Irak Cephesi ile Sînâ (Filistin-Suriye) Cephesi’ne büyük tahşidatlar yapıldı. Bu sayede, Şam, Halep, Bağdat, Musul ve Kerkük gibi büyük şehirlerin fiilen işgal edilmesi 3-4 sene kadar daha geciktirilmiş oldu.

*

Basra dışında, bilhassa Irak coğrafyasındaki birçok merkezin elden çıkması, gariptir ki, ya savaşın bitmesine yakın zamanlarda, ya da Mondros’ta ateşkes antlaşması sağlandıktan sonra gerçekleştirilmiş olduğu görülüyor. 

Bütün bunlar, “İngiliz Siyaseti”nin gizli iç yüzünü göstermesi açısından son derece önemli bir parametre hüviyetini taşıyor.

Zira, Osmanlı ile İngiltere’nin doğrudan herhangi bir sınır komşuluğu olmamasına rağmen, Birinci Dünya Savaşı boyunca, üstelik hemen her cephede karşımıza çıkanların başında, ateş gücü yüksek İngiliz kuvvetleri olmuştur.

Tarihten ders ve ibret almalı ki, Basra gibi yerler henüz harap olmadan gerekli tedbirler alınabilsin. Meselâ: Kudüs, Gazze ve Filistin’in sair beldeleri gibi…

Okunma Sayısı: 1092
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haber ve yazıların tüm hakları Yeni Asya Gazetesi'ne aittir. Hiçbir haber veya yazının tamamı, kaynak gösterilse dahi özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan haber veya yazının bir bölümü, alıntılanan haber veya yazıya aktif link verilerek kullanılabilir.

Yorumlar

(*)

(*)

(*)

Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve tamamı büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. İstendiğinde yasal kurumlara verilebilmesi için IP adresiniz kaydedilmektedir.
  • S.topuz

    21.11.2023 11:31:50

    "Allahü veliyyillezîne amenü!" "La tehzen, innallahe meana! Üzülme, muhakkak ki Allah (c.c) bizimle BERABERDIR! Vallahü alâ külli şeyin GADÎR! ALLAHÜEKBER, ALLAHÜEKBER! Allah c.c her şeyden ve herkesten daha BÜYÜKTÜR! "Allah'ü yütimmi NURİHİ, velev kerihel KAFİRUN!" "Allah c.c NUR'unu tamamlayacaktır, KÂFİRLER istemese de." Israrla ve devamlı olarak Fiilî ve kavlî Dua ile şifanın kapısını aralayacağız, inşaallah  اَللّٰهُمَّ اَجِرْنَا مِنْ فِتْنَةِ اٰخِرِ الزَّمَانِ ٭ اَللّٰهُمَّ اَجِرْنَا مِنْ فِتْنَةِ الْمَس۪يحِ الدَّجَّالِ وَ السُّفْيَانِ ٭ اَللّٰهُمَّ اَجِرْنَا مِنَ الضَّلَالَاتِ وَ الْبِدْعِيَّاتِ وَ الْبَلِيَّاتِ ٭ اَللّٰهُمَّ اَجِرْنَا مِنْ شَرِّ النَّفْسِ الْاَمَّارَةِ ٭ اَللّٰهُمَّ اَجِرْنَا مِنْ شُرُورِ النُّفُوسِ الْاَمَّارَاتِ الْفِرْعَوْنِيَّةِ ٭ اَللّٰهُمَّ اَجِرْنَا مِنْ شَرِّ النِّسَٓاءِ .. "İnnallahe meassabirîn." Allah c.c Sabreden ve müsbet hareket ederek HAK ve HUKUKUNU MÜDAFAA EDENLERLE BERABERDİR! ZALİMLER için yaşasın CEHENNEM! 🌷🤲🌷😔😭😤💗🌙☝️

  • hasan

    21.11.2023 04:44:25

    İbretlik ve ders alınması gereken konularda tarihi gerçekleri ve bunların hakikatı ve sundukları mesajları güzel ve ölçülü takdim ediyorsunuz tebrik ederim .Herkes kendine yakışanı yapıyor ve biz de kültürümüze yakışanı sergilemeliyiz .Selam ve dua ediyoruz

(*)

Namaz Vakitleri

  • İmsak

  • Güneş

  • Öğle

  • İkindi

  • Akşam

  • Yatsı