Dokuz seneyi aşan Suriye iç savaşında gelinen nokta Türkiye için endişe verici. İdlip’te önce 8, bir hafta sonra da 5 askerimizin şehit edilmesi bu endişeyi daha da arttırıyor.
Kimileri Türkiye’nin oyalandığını söylerken, kimileri tarafından da “Türkiye’nin bir savaşa çekilmek istendiği” yorumları yapılıyor. Suriye iç savaşı başladığı günden bu yana Türkiye açısından “en kritik dönem”den geçtiğimiz söylense yanlış olmaz.
Askerlerimizin şehit edilmesinin rejim güçleri tarafından yapıldığının söylenmesine rağmen, bu durum “deklare” edilmese de Suriye rejiminin hamisi konumundaki Rusya’nın saldırılara olan desteğini gösteriyor. Rusya göz yummasa Esad rejimi böyle bir saldırıyı yapamaz.
2015’te Rusya’nın Suriye iç savaşına müdahil olmasıyla güçlenen, Putin’le neredeyse aralarından su sızmayan Esad, Rusya’yla birlikte iç savaşta “gidecek” derken daha da güçlenmiş durumda.
Putin’in geçtiğimiz günlerde Türkiye’ye gelmeden önce Emevi Camii’ni ziyaret etmesinin mesaj niteliğinde olduğunu da unutmamak lâzım.
SOÇİ VE ASTANA SÜRECİ ÇÖKTÜ
İdlip’te yaşananlar, Suriye krizini çözmek adına Astana ve Soçi’de, “Suriye açısından olduğu kadar uluslar arası sistemin çok aktörlü varlığını ve alternatif diplomatik imkânlarını ortaya koyması açısından da anlamlı ve önemli” bulunan Türkiye, Rusya ve İran arasında yapılan süreçlerin çöktüğünü de gösteriyor.
Baştan beri söylendiği gibi saldırılardan sonra Suriye’de, Rusya’ya ve ABD’ye güvenilmeyeceğini de bir kez daha gösterdi.
Bundan önce de hem ABD hem de Rusya ile mutabakata imza atılıp güvenlik sınırını oluşturmak adına M4 karayoluna kadar 32 kilometre derinlikte “güvenli bölge” oluşturulması için adım atılmasından bu yana da bu güvensizliğin artarak devam ettiğine şahit oluyoruz. Geldiğimiz noktada Esad güçleri M4 karayoluna kadar gelmiş durumda.
Ne söyledikleri ne de yaptıkları birbirini tutmayan bu iki ülke liderine güvenilmeyeceği Türkiye’nin Suriye politikalarını yeniden oluşturması gerektiğini gösteriyor.
ASKERLERİMİZE ZARAR GELMESİN!
İdlip’te askerlerimizin şehit edilmesinden sonra telefonla konuşan Erdoğan ve Putin’in yapılan anlaşmalara uyulması yönündeki görüşlerinin bu aşamada ne kadar gerçekleşeceğini de göreceğiz. Erdoğan’ın bu telefon görüşmesinden sonra, “Askerlerimize zarar gelirse Soçi Mutabakatı’na bağlı kalmayacağız; rejim güçlerini her yerde vuracağız” demesi de bu işin nerelere kadar gideceğini gösterdi.
Bu arada şunu da ifade etmeden geçmeyelim. Cumhur ittifakı ortağı Devlet Bahçeli’nin partisinin grup toplantısındaki sözleri ilginç bulundu. Bahçeli’nin “Türk milleti gerekirse, artık başka bir seçenekte görülmezse Şam’a girmeyi şimdiden planlamalı ve zalimleri yerle yeksan etmelidir” sözleri iktidara yakın duran bazı gazeteciler tarafından “milletin hislerine tercüman oldu” şeklinde yorumlanırken iktidar kanadından bu görüşe pek destek gelmemesine de not düşmek lâzım.
ONLARIN HEDEFİ PETROL
Bu ülkelere güvenerek sağlıklı bir politika da üretilemez. Hem Soçi ve Astana, hem de iki ülke arasındaki mutabakatlara uyulmaması bunu gösterdi. Onların hedefleri (açık açık da söylüyorlar) oradaki yeraltı zenginlikleri, özellikle de petrol…
Çözümü Türkiye bulmalı. Bu da barışı tesis etmek amacıyla bölge ülkeleri ile yapılacak çalışmalarla olabilir. Çünkü, Türkiye’nin Rusya’dan uzaklaşıp Amerika’ya yaklaşması ya da Amerika’dan uzaklaşıp Rusya’ya yanaşmasının sorunları çözmediği görüldü. Türkiye’nin kendi millî güvenliğimizi önceleyen politikalara ihtiyacı var. Bu amaçla, Birleşmiş Milletler, Güvenlik Konseyi ve NATO gibi uluslar arası kuruluşları ile daha aktif işbirliğine ihtiyacı var.
Herkesin bir hesabı var. Kimisi açık açık niyetini söylerken, kimisi tilki veya çakal gibi orada payına düşecekleri bekliyor. Çözüm silâhta değil, diplomasi ve siyaset ile aranmalıdır.
«««
İdlip’de şehit olan askerlerimize Allah’tan rahmet ve mağfiret, yaralı askerlerimize de acil şifalar diliyoruz. Askerlerimizin ailelerine de sabır niyaz ediyoruz.