OPEC’in (Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü - Organization of the Petroleum Exporting Countries) 1 Temmuz 2021 Perşembe günü, 13 OPEC üyesinin katılımıyla video konferans ortamında yapılan toplantısında, Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) rahatsızlığı gündeme geldi.
OPEC dışı petrol üreticisi Rusya ile yapılan “2016 OPEC +” Anlaşması’ndan ve Suudi Arabistan’ın OPEC üzerindeki ağırlığından dolayı problemler oldukça belirgindi. Bu anlaşma ile petrol üretiminin küresel fiyatları normalize etmeye ayarlanma amaçlanmıştı. Hatta bu gibi sorunlar Katar’ın 1 Ocak 2019’da OPEC’ten ayrılmasına neden olmuştu. (Yeni Asya, 25.12.2018, Katar’ın OPEC’ten Ayrılması: Katar’sız OPEC – OPEC’siz Katar).
BAE de 1 Temmuz’daki OPEC toplantısında, “2016 OPEC +” Anlaşması’nı “haksız” şeklinde niteleyerek eleştirdi. BAE, Anlaşmayı yalnızca üretimin gözden geçirilmesi halinde uzatmayı teklif etti. Koronavirüs salgını sürecinin enerji piyasasını olumsuz etkilediği ve BAE’nin üretimin temel çizgisini arttırma talebi, OPEC toplantısında tartışmaları alevlendirdiği bildiriliyor.
BAE Devlet Haber Ajansı (WAM)’na göre “Enerji ve Altyapı Bakanlığı’nın, mevcut Anlaşma’nın “adil olmayan referans üretim taban çizgisini Anlaşma bitiş tarihi Nisan 2022’den Aralık 2022’ye kadar uzatacağı” aktarılıyor. Birde “Anlaşma’nın uzatılması kabul edildiğinde bütün taraflara âdil olmalarını sağlamak için temel üretim referanslarının gözden geçirilmesi talep ediliyor.”
Suudi Arabistan’ın OPEC ülkeleri arasında toplam üretimin yüzde 33’ünü gerçekleştirmesi, genellikle OPEC’in karar alma süreçlerinde Suudi Arabistan’ın üstünlük kazanmasına yol açıyor. Suudiler’in OPEC’teki üstünlüğünün etkisi, OPEC dışı petrol üreticisi Rusya ile “2016 OPEC +” Anlaşması’nda iyice netleşti. Bu anlaşma ile petrol üretiminin küresel fiyatları normalize etmeye ayarlandı.
Katar’ın, OPEC’ten ayrılmasının sebeplerinden biri bu gelişmeydi. Şimdi benzer bir durum BAE için de geçerli. Bununla birlikte Deutche Bank’ın Analistleri’ne göre “BAE’nin daha önce yapılan Suudi Arabistan-Rusya Anlaşması’na son dakikada itiraz etmesiyle, OPEC içinde tartışmalar başlamıştı.” Elbette Rusya’nın dünyanın en büyük ikinci petrol üreticisi olduğu göz önünde alındığında, konunun önemi daha da artıyor.
BAE, 2018’den beri üretim kapasitesini arttırmış ve üretimini günde 3.8 milyon varile çıkarmakta ısrar ediyor. BAE’nin ısrarlı talebine yeşil ışık yakacak üyeler çıkması halinde, OPEC’in diğer üyelerinin protestosuyla karşılaşması kuvvetle muhtemeldir.
Bloomberg Haber Ajansı’nın 1 Temmuz’daki OPEC toplantısında, “Ağustos 2021’den itibaren üretimin günde 400 bin varil arttırılması ve 2021’in sonuna kadar günde fazladan 2 milyon varile ulaşacak bir anlaşmanın” kabul edildiği belirtiliyor. Böylece OPEC’in, Korona salgınının başlangıcında talepteki düşüşe tepki olarak büyük ölçüde azalttığı üretimi kademeli şekilde arttırmayı hedeflediği kaydediliyor.
Petrol fiyatlarındaki yükselişin Ekim 2018’den beri görülmeyen seviyelere çıktığı ve yüksek fiyatların büyük ham petrol tüketicisi Hindistan’ın da rahatsızlığını bildirdiği vurgulanıyor.
BAE’nin üretimi arttırma ve OPEC hakkındaki tutumu, kendisini, müttefiki ve dünyanın en büyük petrol ihracatçısı Suudi Arabistan ile de karşı karşıya getirmesi muhtemeldir.
BAE’nin kapasitesini büyütmek için yaptığı yatırımdan yararlanması daha fazla petrol üretmesine bağlıdır. Hatta BAE’nin 2020 sonunda OPEC+’dan ayrılma düşüncesini de dile getirdiği bildiriliyor.
Bir dahaki OPEC toplantısının 5 Temmuz Pazartesi günü Viyana’da yapılması kararlaştırılmış. Katar’ın 1 Ocak 2019’da ayrıldığı OPEC’ten, 5 Temmuz’daki toplantıda BAE’nin de ayrılma kararı alabileceği ihtimaller arasındadır.