"Ümitvar olunuz, şu istikbal inkılâbı içinde en yüksek gür sada İslâm'ın sadası olacaktır."

Piyasalar

Yapay zekâ ve Risalepedia

Ahmet BATTAL
24 Ocak 2025, Cuma
Önce bütün ilâhiyatçıların ve hatta Diyanet İşleri Başkanlığı’nın güncel ana sorusunu soralım:

Yapay zekâ Kur’ân tefsiri yazabilir mi?

Yazar elbette. Ama âlim ve fazıl bir mü’min olarak mı yoksa bir müsteşrik olarak mı yazar?

Yapay zekâya “bir Müslüman âlimi gibi davranarak bir tefsir yaz” dense bunu da yapar. Ama komutu veren de dahil herkes bilir ki o eseri “İslâm âlimi olarak” değil, “İslâm âlimi gibi davranarak” yazmış olur.

Bu eserdeki bilgilerden “ansiklopedik bilgi” olarak istifade edilebilir, ama hakiki Kur’ân ilmi olarak istifade edilebilir mi, işte bu tartışılır.

Bir mümin âlim ya da ilim heyeti tarafından kurgulanan ve başkalarının el karıştırmadığından birilerinin emin olduğu bir yapay zekâ proğramına “tefsir yazarken sadece eskiden yazılmış olan şu şu tefsirlerden ve bir de şu web sayfasındaki bilgilerden faydalan” diye komut verilse yine de ortaya çıkan esere herkesin şüpheyle bakma hakkı olur.

Zira öncelikle bu da bir insan eseridir ve üstelik sun’i bir insan eseridir. Üstelik bu eseri telif eden yapay zekânın arkasındaki eli ve aklı görmek konusunda bir şüphe ve endişe hep olacaktır.

***

Şimdi gelelim birinci soruya doğrudan bağlı olan diğer soruya:

Kur’ân’ın bilhassa imana ait derslerinin bu çağdaki en tesirli ve belki de tek tefsiri durumundaki Risale-i Nur Külliyatını şerh etme işi yapay zekâya yaptırılabilir mi?

1. Yapay zekâ Külliyat’ın içindeki iç atıfları bulup aktif link yerleştirme işini yapabilir mi?

Evet. Belli ölçüde yapabilir. Ama mutlaka bir insan aklının kontrolü gerekir.

2. Yapay zekâ, lügat manalarını metnin bağlamına uygun olarak ayıklayıp yerine yerleştirebilir mi?

Evet, yine insan aklı yardımıyla bunu başarması daha kolaydır.

3. Yapay zekâ, ayetlerin, hadislerin ve Arapça-Farsça ibarelerin tercümesini yapabilir mi?

Evet, bunu da yapabilir ve hem de kolaylıkla yapar.

4. Yapay zekâ metinde geçen yer ve kişi adlarının ve tarihlerin açıklamasını yapabilir mi?

Evet, bilhassa “Portreler” gibi basılı kaynakların da yardımıyla bunu da kolaylıkla yapabilir.

5. Yapay zekâ metinde geçen olayların ayrıntılı izahlarını yapabilir mi?

İşi zorlaştı: Bu izahlar için konunun uzmanı sayılabilecek “abiler”e ihtiyaç duyacaktır. Doğru izahları ancak onların yardımıyla yapabilir.

6. Yapay zekâ, metni okuyanın metinle ilgili olarak merak edebileceği soruları bulup bu soruları cevaplandırabilir mi?

Evet elbette. Ama hem sorular ve hem de cevapları için yine ancak konunu uzmanı sayılabilecek “abiler”in “ortak çalışma”sının yardımıyla.

7. Yapay zekâ, Risaleler’in metnini ve yukarıdaki bilgilerden oluşan şerhini dilediğimiz dile tercüme edebilir mi?

Tercümenin metnin bağlamına uygunluğunu yine mütehassıs “abiler heyeti”nin kontrol etmesi kaydıyla elbette yapabilir.

Şimdi asıl soru:

Bu yapay zekânın ve onun destekçisi heyetlerin faydalanabileceği bilgi kaynaklarını maziden bu güne en çok hangi yayın evi üretmiştir?

Elbette Yeni Asya Neşriyat ve Yeni Asya Gazetesi.

Bu açıdan Yeni Asya neredeyse biriciktir.

Bu sebeple vazife Yeni Asya gönüllüsü yazılım uzmanlarına aittir.

O “abiler heyeti”nin üyelerini bulacak olan da onlardır, onları sağıp bu projeyi kotaracak olanlar da.

Yolu da bellidir: Sorularıyla ve cevaplarıyla sürekli gelişen, çok odalı, çok maddeli, çok yazarlı, çok editörlü, interaktif ve capcanlı bir ansiklopedi yazılımı hazırlamak.

Kimler ilgili?

Okunma Sayısı: 1939
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haber ve yazıların tüm hakları Yeni Asya Gazetesi'ne aittir. Hiçbir haber veya yazının tamamı, kaynak gösterilse dahi özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan haber veya yazının bir bölümü, alıntılanan haber veya yazıya aktif link verilerek kullanılabilir.

Yorumlar

(*)

(*)

(*)

Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve tamamı büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. İstendiğinde yasal kurumlara verilebilmesi için IP adresiniz kaydedilmektedir.
  • Salih baş

    24.1.2025 13:15:08

    Yapay zeka zinhar olmaz kesinlikle kabul edilmeyecektir

  • Arda Yıldız

    24.1.2025 12:07:24

    Murat bey, o dediğiniz iş Risale-i Nurları ortadan kaşdırmak için bir ihanetti. Sadeleştirmeden bajsetmiyor Ahmet Battal hocamız bu yazıda. Nefsinize göre anlamışsınız. Ama yanlış anlamışsınız.

  • Demokrat

    24.1.2025 08:40:22

    Risale-i Nurdan bir bölüm alıp yapay zekaya sorduğunuzda yüzde 90-95 oranında güzel bir izah yapıyor.Fakat o yüzde 5-10 luk hata payının içinde cinayet derecesinde yanlış manalar olabiliyor.Bu sebeple sayın yazarın da belirttiği üzere istifade edilmeli fakat mütehassıs bir heyetin kontrolünden geçerek

  • Eda Gül Beyaz

    24.1.2025 08:02:01

    Yapay zeka beni korkutuyor hocam. Bir düşüncenin, bir sözün, bir duygu yansımasının nsandan mı yapay zekadan mı ortaya çıktığını anlayamadığım zamanların gelmesinden korkuyorum.

  • Murat

    24.1.2025 05:48:07

    Bir çok insanın dilinden dolayı okumadığı eserleri sadelestiren birileri için yazilan kitaba layt sarı dediniz şimdi çıkıyorsun yapay zeka ile yazdirilmasina müsade ediyorsun. A ben orijinali okuyorum. Sizde orjinalini okuyun ama baskasinada karışmayın

  • Semanur Tunoğlu

    24.1.2025 01:40:06

    Ahmet abi heyecan verici bir fikir. Yeni Asya neşriyattan çıkan eserler, yazılar, dergiler bir havuzda toplanmalıdır. Bu proje olursa mükemmel bir hizmet olur. Allah muvaffak eylesin. Maddi manevi bu projeyi destekliyorum.

(*)

Namaz Vakitleri

  • İmsak

  • Güneş

  • Öğle

  • İkindi

  • Akşam

  • Yatsı