Kibir; büyüklenme, kendini beğenme anlamına gelir. Vakar kelimesi Arapça’dan gelen bir sözcüktür. ‘Ağırbaşlılık’ biçiminde değerlendirildiği görülmektedir. Kibir istenmeyen kötü bir haslet iken ona benzeyen vakar, istenen, olması gereken güzel bir huy, haslettir. Kibir, ilk olarak şeytanın davranışında ortaya çıkmıştır. Hz. Âdem (as) yaratıldığında, meleklerin ve şeytanın Hz. Âdem’e (as), Allah (cc) tarafından secde edilmesi emredildiğinde ve şeytanın-iblisin huzurdan kovulmasına sebep, ‘Ben ondan daha hayırlıyım’ diyerek, büyüklük (kibirlilik) dâvâsına kalkışmasıdır.” (İmam-ı Şa’rani)

Kimi insan bilgisine güvenerek, kimi zenginliğine kimisi de sanatına güvenerek gururlanıp büyüklenir. İnsan âcizliğini anlayıp tevazu gösterdikçe yükselir, kibrine-gururuna teslim olarak hareket ettikçe alçalır.

Kibirli olanlara tevazu ile davranmak ters anlaşılacağı için onlara karşı kibir ile değil de vakar ve ciddiyetle mukabele etmek gerekmektedir. Ekseriyetle inkâr edenler kendilerini beğendiklerinden, bir büyüklenme ve ayrılık içindedir. Said Nursî şöyle diyor: “Demek kibir ve gururları onları nihayet derecede ahmaklaştırmış ki, bir sineğe, bir mikroba karşı mağlûp bir âciz-i mutlakı, bir kadîr-i mutlak zannederler. Mâdem bu derece akıldan, insaniyetten sukut etmişler; hayvandan, belki cemâdâttan daha aşağıdırlar.”  

Hz. Peygamber (asm), Allah nazarında sevilmek ve huzura kabul edilebilmek için yolun, tevazu olduğunu bir hadislerinde bahsetmektedir. Hacı Bayram Veli Hazretleri de şöyle demiştir: “Kibir, bele bağlanan taş gibidir. Onunla ne yüzülür ne de uçulur.”

Kibir manevî bir hastalıktır. Kişiyi müstebit yapar. Kişi, aklını imanla takviye, kalbini zikirle temizler, nefsini de ibadetlerle terbiye ederek manevî bir hastalık olan kibirden kurtulabilir. Bunlardan imanı takviye için en kısa, sağlam ve güvenilir yol Risale-i Nurlar’ı devamlı ve dikkatli okumaktır. Kalbin temizlenmesi ve nefsin terbiyesi için ise, ihlâsla Kur’ân okumak ve ibadete devam etmektir.

Üstad Said Nursî Mektubat adlı eserinde şöyle der: “Bir insanın müteaddit şahsiyeti olabilir. O şahsiyetler ayrı ayrı ahlâkı gösteriyorlar. Meselâ, büyük bir memurun, memuriyet makamında bulunduğu vakit bir şahsiyeti var ki, vakar iktiza ediyor, makamın izzetini muhafaza edecek etvar istiyor. Meselâ, her ziyaretçi için tevazu göstermek tezellüldür, makamı tenzildir. Fakat kendi hanesindeki şahsiyeti, makamın aksiyle bazı ahlâkı istiyor ki, ne kadar tevazu etse iyidir; az bir vakar gösterse, tekebbür olur.” 

(26. Mektup. 536)