Adeta “prensipler manzumesi” şeklini alan o vecizelerden birinin orijinal hali şöyledir: “En bedbaht, en muztarip, en sıkıntılı, işsiz adamdır. Zira, atâlet ademin biraderzâdesidir. Sa’y, vücudun hayatı ve hayatın yakazasıdır.”

***

Rahatını düşünerek işten kaçan kimseler böyle sıkıntılı, bedbaht ve muztarip olduğu gibi, bilâ teşbih velâ temsil, “müsbet iman hizmeti”nden kaçan, ya da gevşek-lâkayt duran kimselerin vaziyeti de işsiz kalan o tembel karakterle hemen hemen aynıdır.

Zira, bu zamanda herkes için “farz-ı ayn” hükmüne geçmiş olan asıl hizmet budur. Bu yapılmadığı takdirde, hayattan usandıran sıkıntılar, ıztıraplar birbiri ardına sökün etmeye başlar.

***

Müsbet iman hizmetinde bulunması gerekenlerin çektiği sıkıntı, aslında bu kadarlıkla da sınırlı değil. Daha ötesi var. Hizmete odaklanmayan kimseler, yıllarca birikmiş olan bilgi ve tecrübesini lüzumsuz, malayani şeylerde harcama, yahut kavga-çekişmelerle heba etme riski ve zarar ihtimali ile karşı karşıyadır.

***

İşte, söz konusu o tehlike ihtimaline binâen, bütün kuvvet ve enerjisini müsbet iman hizmeti yolunda sarf etmeli ki, kişi kendini sağlama alma yönünde hayırlı bir çaba sarf ettiğine emin olsun. Aksi halde, endişeli bekleyişler, ıztıraplı haller, sıkıntıyı ziyadeleştiren davranışlar devam edip gider ki, Cenab-ı Hak, böylesi bir durumlardan bizi ve bütün ehl-i imanı muhafaza eylesin.

GÜNÜN TARİHİ: 14 Ekim 1092

Büyük Selçuklu Veziri Nizâmülmülk, Alamut Kalesi eşkıyası (Haşhaşîlerin lideri) Hasan Sabbah’ın bir militanı tarafından, yemek esnasında vurularak şehit edildi. (14 Ekim 1092)

Kuvvetli bir rivâyete göre, cinayet şu şekilde işlendi: Haşhaşilerin elindeki Alamut Kalesi kuşatılmıştı. Sultan Melikşah’ın (S. Alparslan’ın oğlu) Veziri Nizamülmülk, muhasaraya nezaret ediyordu. 

Vezir, o gün hamamdan çıkıp yemeğe oturduğu esnada, ortaya iki adam çıktı. Onlardan biri, sıradan bir vatandaş olarak “şikâyetini bildirmek üzere” vezirle görüşme talebinde bulundu. 

Demek, o sırada güvenlikten sorumlu kişilerin de basireti bağlanmış olacak ki, buna kontrolsüz şekilde izin verdiler. 

Sofradaki Nizamülmülk’e yaklaşan bu kişi, koynunda sakladığı bıçakla aniden saldırıya geçti ve Selçuklunun o nâmdar vezirini oracıkta şehit etti.

Nizamülmülk, Fars asıllı bir Sünnî âlimi ve siyasetçisi idi. Onu katlettiren Hasan Sabbah da Fars asıllı olarak biliniyordu.

Kendisine bağlı Haşhaşiler tarikatını kuran ve her tarafa sokulabilen militanlar yetiştiren Hasan Sabbah’ın dinî bağlantısı, sapkın bir tarikat (veya mezhep) olarak kabul edilen Batınî-İsmailî damarıyla, kökü tâ Asr-ı Saadetteki Haricîlere kadar gidip dayanıyor.