Halkın ilk defa doğrudan iştirak edeceği bu seçimde üç aday yarışıyor: Erdoğan, İhsanoğlu ve Demirtaş.
Dua ve temenni edelim ki, ilk turda netice alınsın ve millet-memleket için hayırlısı hangisi ise o seçilsin.
İkinci tura kalınması halinde, vatana-millete zarar verici gelişmelerin yaşanacağından endişe duymaktayız.
Maddî külfet ve tatil bölünmesi sıkıntısı bir yana, perde arkasında küresel cereyanların da devreye gireceği pazarlıkların yapılması ihtimali ister istemez kuvvet kazanacak.
İşte, tamamını burada sıralayamayacağımız daha başka sebepleri hesaba katarak diyoruz ki, 10 Ağustos’ta inşaallah hayırlısıyla kesin bir netice sağlanmış olur. Cumhurbaşkanlığı gibi, haliyle başbakanlık makamındaki muhtemel değişiklik de merak konusu. Bu merak ve bekleme süresi de aynı şekilde yine Ağustos’ta bitecek gibi görünüyor.

“Çankaya seçimleri”

Bilvesile, 1923’ten bu yana Türkiye’de yapılmış olan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin kısacık bir seyrine nazar gezdirmekte fayda var.
Adına "Cumhurbaşkanlığı seçimleri" denilen bu işlemi "Çankaya seçimleri" şeklinde isimlendirmek, aslında daha münasip ve daha gerçekçi olur. Zira, halk denilen cumhur, bugüne kadar doğrudan cumhurbaşkanını hiç seçmedi.
Geçmiş 90 yıllık süre içinde, cumhurbaşkanlarının tamamı genellikle ya tek parti üyeleri, ya askerî dikta yönetimi, yahut da Meclis'teki mebuslar tarafından seçildiler... Şimdi, sırasıyla 18 kez yapılan seçimler ile toplam 11 cumhurbaşkanının hangi şartlarda ve nasıl bir tarz üzere seçildiklerini tek tek görmeye, anlamaya çalışalım.
(NOT: Cumhurbaşkanlığı seçimleri, 1923'ten 1960'a kadarki 37 yıllık zaman diliminde, 4 yılda bir yapılırdı. Üstelik, aynı kişi defalarca seçilebiliyordu. 1960'tan sonra ise, seçim müddeti 7 yıl ile ve bir tek defa seçilmek şartına bağlanmış oldu.)

1- Mustafa Kemal

Tam 4 kez seçildi ve toplam 15 yıl müddetle cumhurbaşkanlığı makamında kaldı. Bu uzun zaman zarfında, ikinci bir adayın değil kendisi, ismi dahi söz konusu olmadı.
* İlk seçim, 29 Ekim 1923'te yapıldı. 287 üyeli Meclis'te, seçime toplam 158 vekil iştirak etti. İştirak edenlerin tamamı M. Kemal'e oy verdi.
* İkinci seçim, 1 Kasım 1927'de yapıldı. Meclis'te bulunan 316 üyenin 288'i oylamaya katıldı. Katılanların tamamı M. Kemal'e oy verdi.
* Üçüncü seçim, 4 Mayıs 1931'de yapıldı. 317 üyenin 289'u oy kullandı. Hepsi de M. Kemal'e oy verdi.
* Dördüncü seçim, 1 Mart 1935'te oldu. 399 üyenin 386'sı seçime katıldı ve tamamı M. Kemal'e oy verdi

2- İsmet Paşa (İnönü)

O da 4 kez seçilmek üzere toplam 12 yıl cumhurbaşkanlığı yaptı.
* Birinci seçim, M. Kemal'in öldüğü (1938) 10 Kasım'ın hemen ertesi günü yapıldı. Bu seçimde en etkili rolü Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa oynadı. Meclis'i askerî kordon altına alarak, bütün mebusların İsmet Paşaya oy vermesini istedi. 399 üyeli Meclis'ten oylamaya katılan 348 milletvikilin tamamı Paşaya oy verdi.
* İkinci seçim, 3 Nisan 1939'da yapıldı. 429 üyenin 413'ü Paşaya oy verdi.
* Üçüncü seçim, 8 Mart 1943'te yapıldı. 455 üyenin 435'i Paşaya oy verdi.
* Dördüncü seçim, 5 Ocak 1946'da yapıldı. İlk kez olmak üzere ikinci bir aday seçime katılabildi. CHP'den ayrılan bir grup (DP'liler) Fevzi Paşaya oy verdi. 465 üyeli parlamentodan 451 kişi oylamaya katıldı. Bunların 388'i İsmet Paşayı tercih etti.

3- Celal Bayar

İlk kez 22 Mayıs 1950'de Cumhurbaşkanı seçilen Bayar, ayrıca 14 Mayıs 1954 ve 1 Kasım 1957'de ikinci ve üçüncü defa olmak üzere toplam üç kez DP'nin adayı olarak cumhurbaşkanı seçildi. Seçimlerde, CHP de aday gösterdiği halde, her defasında Meclis'in 3/2 çoğunluğunun desteğini alan Bayar seçildi.

4- Cemal Gürsel

27 Mayıs 1960 darbesinden sonra cunta lideri olarak Devlet Başkanlığı görevini üstlenen Gürsel, 26 Ekim 1961'de Meclis'in oylarıyla da Cumhurbaşkanı seçildi. Bu tarihte rakip aday olarak ortaya çıkan Prof. Ali Fuat Başgil, cuntacı generallerin silâhlı dayatmaları sonucu adaylıktan çekildi. Yeni sisteme göre, Cumhurbaşkanları yedi yıl süreyle Çankaya'da oturabilecekti. Gürsel, normal süresi dolmadan önce komaya girdi, aylar süren koma halinden sonra ise öldü.

5- Cevdet Sunay

Genelkurmay Başkanıydı. 28 Mart 1966'da Meclis ekseriyetinin oylarıyla cumhurbaşkanı seçildi.

6- Fahri Korutürk

1960'ta Deniz Kuvvetleri Komutanlığı görevinden emekli oldu. Cumhuriyet Senatosu üyesi iken, 6 Nisan 1973'te cumhurbaşkanı seçildi. Meclis'te yapılan 15. tur oylama sonucunda seçilebildi.

7- Kenan Evren

O da tıpkı Gürsel gibi önce cunta lideri olarak Devlet Başkanı 9 Kasım 1982'de yapılan Anayasa referandumuyla birlikte ve aynı oylamaya endeksli olarak cumhurbaşkanı seçilmiş oldu.

8- Turgut Özal

Başbakan ve ANAP Genel Başkanıydı. Meclis'teki 450 milletvekilinden oylamaya katılan 285 üyenin 263'ünden destek alarak 3. turda cumhurbaşkanı seçildi.

9- Süleyman Demirel

Başbakan iken, Özal'ın anî ölümü üzerine, parti grubu tarafından Çankaya'ya aday gösterildi. 450 üyeli parlamentodan 431 üye oylamaya katıldı. 3. turda 244 üyenin desteğini alarak cumhurbaşkanı oldu.

10- Ahmet Necdet Sezer

Anayasa Mahkemesi Başkanıydı. 5 Mayıs 2000'de 550 üyeli Meclis'ten toplam 330 üyenin oyunu alarak, yine 3. turda cumhurbaşkanı seçilmiş oldu.

11- Abdullah Gül

AKP’in kurucularından, eski Dışişleri Bakanı ve kısa süreli Başbakanlık da yapmış olan Gül, 28 Ağustos 2007’de Meclis tarafından 7 yıllığına Cumhurbaşkanlığına seçildi. Önümüzdeki Ağustos’ta süresi dolacak olan Gül’ün, bundan sonra siyasette nasıl bir rol alacağı merak konusu.

@salihoglulatif’ten
Halkın doğrudan katılımı ile Türkiye’de ilk defa Cumhurbaşkanlığı seçimi yapılacak. Neticenin vatana-millete hayırlı olmasını diliyoruz.