Risâle-i Nur’un mesleğinin bir gereği de “nezihane, nazikâne ve kavl-i leyyin” olmaktır. İletişimde kalp kırmadan, incitmeden, güzel ve veciz bir şekilde söz söylemek dijital alan ve yazılı iletişimde de geçerlidir. Bu ölçülere dikkat edilmediği zaman, karşımıza rahatsızlık veren birçok hatalı davranış çıkmaktadır. Aklıma gelen bazılarını yazacağım. Eminim sizler okurken çok daha fazlasını hatırlayacaksınız.

- Dijital gıybet

Gıybetin haram olduğunu, Kur’an’ın bizi bu konuda şiddetle ikaz ettiğini hepimiz biliriz. Ne var ki, klavye başındayken bu unutulur. Rahatsız olduğu kişi hakkındaki şikâyetler, düşünceler başka birine ve ya bir guruba rahatlıkla yazılmaya başlar. Sanki bu gıybet değilmiş gibi! Öyleyse dijital ortamlarda da Müslüman kardeşini hoşlanmayacağı şekilde çekiştirmek, eleştirmek hem haram ve kul hakkı hem de edep ve adaba yakışmaz.

- Dijital dilencilik

Kolay yoldan para kazanmanın mecrâ haline gelen sosyal medyada ticaretin çok kirli bir hâl aldığını haberlerden bilirsiniz. Detaylara ve tekrara lüzum yok. En çok üzücü olan da küçük çocukların: “Defter, kitap alacağım, bir kursa yazılacağım, lütfen kanalıma abone olun, beğeni atın, yorum yapın vs.” şeklinde yalvarmaları. Bazen de dini değerleri kullanarak, dualar yazarak, “Âmin yazmadan, beğenmeden geçmeyin.” Vicdanları suiistimal eden mesajlar çıkıyor karşımıza. Hesap numarasını yazarak “Çocuğuma mama alamıyorum, faturamı, kiramı ödeyemiyorum.” Diye paylaşımlar yaparak duygu sömürüsü ile iyi niyetli insanları kullananlar, gerçekten ihtiyacı olanlara mani oluyorlar. Dikkat etmek gerekir.

- Dijital taciz ve mahremiyet

Birini telefonla aradığımızda, açmıyorsa önemli bir sebebi vardır, diye düşünmek gerekir. O an bir toplantıda olabilir, biri ile bölemeyeceği bir görüşmede olabilir, bir iş başında olabilir, namazda olabilir, banyoda, lavaboda olabilir vs. Üst üste arayarak taciz edilmemeli, makul süre beklenmelidir. Aranılan kişi de, en kısa zamanda mesaj ya da arama ile dönüş yapmalıdır.

Görüntülü aramayı ne kadar yakınımız da olsa önceden müsaade istemeden yapmamalıyız. Görüntülü aranan kişinin kıyafeti uygun olmayabilir, bulunduğu ortam buna müsait olmayabilir, yanında başkaları olabilir…

Cuma mesajları da dâhil olmak üzere, sürekli ve ısrarlı bir şekilde karşı tarafın rızası var mı, yok mu? Diye düşünmeden mesajlar gönderilmesi, durmadan yazılar, fotoğraflar, videolar göndererek meşgul edilmesi de dijital tacizdir. Kendisinin belki çok vakti vardır ama sürekli meşgul ettiği insanlar

yoğun çalışan, çok meşgul kişiler olabilir. Bir de üstüne “Sana o kadar yazılar videolar gönderiyorum, görmedin mi, okumadın mı?“ diye suçlu duruma düşürülmesi de ayrı bir taciz.

Yine samimi arkadaş guruplarına sırf “samimiyiz” diye hoş olmayan şakalar yapmak, kendince komik bulduğu videoları sürekli olarak göndermek de uygun değildir. Sizin komik bulduklarınızı başkaları komik bulmayabilir. Size ayıp olmasın diye gülme emojisi atmak zorunda değil. Dışarıda, kalabalık ortamlarda bir manzarayı fotoğraflarken ve ya yanınızdakilerle fotoğraf çekinirken kadraja tanımadığınız insanların girmemesine dikkat etmek gerekir.

Dikkatimi çeken ve anlamlandıramadığım bir başka konu da, bazen cenaze haberleri paylaşılıyor. Sosyal medyada çoğunlukla bir fikri ya da paylaşımı çok beğendiğinin ifadesi olan kırmızı kalp emojisinin ölüm haberlerinde kullanılmasına ne demeli? Yani öyle bir durumda neyi çok beğeniyoruz ki? Eğer tanıdığınız biriyse iletişim kurup acısını paylaşmak, taziyelerini iletmek doğru olanıdır.

Dijital dünyada da nezaket, ölçü ve âdaba dikkat ederek bu konuda farkındalık oluşturmak gerekir.