Ülkede Mayıs 2020’den beri muhalif grupların, Cumhurbaşkanı İbrahim Boubacar Keita’nın istifası için düzenlediği eylemler bilinmekteydi. Eylemlerin sebebi ise, Mart 2020’deki Milletvekili seçimlerinin sonuçlarına karşı protestolar, kuzeydeki Azawadi Kurtuluş Hareketi ile 2015’te imzalanan Barış Anlaşması’nın askıya alınması, artan terör tehdidi, etnik gruplar arasındaki anlaşmazlıklar, ekonomik sorunlar, vd. olarak sıralanıyor. Bütün bunlar Mali darbesinin sebepleri arasında gösteriliyor.

Afrika Sahel Bölgesi’ndeki ülkelerin etnik, kimlik, siyasî, ekonomik vb. kaynaklı geçmiş ve muhtemel krizleri hatırlandığında Mali’deki benzer gelişmelerin bu ülkelerde de olması ihtimal dahilindedir. 

Sahel ülkeleri Afrika’nın Sahra Kuşağı’nın güneyinde kalan, Senegal’den başlayarak, Moritanya, Mali, Nijer, Çad, Sudan ve hatta kısmen Nijerya, Burkina Faso ve Eritreyi’de içine alan coğrafyadadırlar. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun 2019’da “Sahel Bölgesi’nin enerji kaynaklarının, Ortadoğu’dan daha önemli olduğu” beyanatı biliniyor. Böylece Pompeo, Sahel’in önemini vurguluyor.

Sahel ülkelerinde yaklaşan seçimler, siyasî kırılganlığı arttırıyor. Fildişi Sahili’nde, iktidar partisinin görevdeki Cumhurbaşkanı Alassane Ouattara’yı önümüzdeki Ekim ayında planlanan seçimler için 3. defa aday göstermesi, ülkede yeni bir tartışmayı başlattı. Muhalefet, Ouattara’nın tekrar aday gösterilmesini Yeni Anayasa’ya aykırı olduğunu ileri sürüyor. Ancak iktidar partisi, Yeni Anayasa’nın 2016’da kabul edildiğinden dolayı, muhalefetin söylemini, Ouattara’nın ilk dönemi için geçerli olmadığını iddia ediyor.

Nijer’de 2011’den bu yana iktidarda olan Cumhurbaşkanı Mahamadou Issoufou’nun, Aralık ayında yapılması planlanan seçimlere katılmayacağını duyurdu. Bunun üzerine iktidardaki Demokrasi ve Sosyalizm İçin Nijer Partisi, ülkedeki hâkimiyetini devam ettirebilmek amacıyla İçişleri Bakanı Muhammed Bazoum’u aday gösterdi.

Burkina Faso’da, Cumhurbaşkanı Marc Christian Kaboré ve çevresindekiler hakkındaki yolsuzluk iddiaları basına yansımıştı. Eski Savunma Bakanı Jean Claude Bouda’nın 26 Mayıs 2020’de kara para aklamaktan suçlu bulunması, Kaboré’yi Kasım’da yapılacak seçimlerde ikinci kez aday olmasını engellemedi. Burkina Faso’da 2014’te Blaise Compaoré rejimini deviren halk ayaklanmasının ardından, son 5 yıldır ülkenin kuzey ve doğu kesimlerinde terör bağlantılı şiddetin artmasıyla yaklaşık 1 milyon insan yer değiştirmek zorunda kaldı. Dolayısıyla ülkedeki tansiyonun halen düşmediği görülüyor.

OEF Research’ün (OEF Araştırma) “2019 Yılı Darbe Riski Raporu”na göre “Burkina Faso ‘darbe riski en fazla’ 10 Afrika ülkesi arasında listelendi. Diğer taraftan Idriss Déby’nin 1990’daki askerî darbeden beri iktidarda olduğu Çad’ın da, daha fazla risk altında olabileceği tahmin ediliyor. Aynı zamanda Yurtsever Kurtuluş Hareketi lideri olan Déby, Anayasa’daki görev süresi hakkında 2 dönemlik sınırlandırmayı kaldırdıktan sonra, kendisine 3 dönem daha görev yapma imkânı sağladı. Şu anda 6. dönemi için Nisan 2021’de gerçekleştirilecek Cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılmayı planladığı bildiriliyor.

Uluslar arası gözlemciler, gerilimlerin daha önceleri patlak veren sivil çatışmalara dönüşeceğinden ve bölgesel veya uluslar arası müdahaleyi gerektireceğinden çekindiklerini kaydediyorlar.

Sahel ülkelerinin çoğunda, sözde demokratik mekanizmalar yoluyla güç kazanan liderlerin, sivil ya da silâhlı muhtelif unsurlarla iktidarlarını sürdürmeye çalıştıkları belirtiliyor.

-Devam Edecek-