Galiba her şeyde olduğu gibi bir meseleyi görüşüp konuşmak ve karara varmak için de zamanları ve “eskimeyen adamları” arar olduk!..
Bir araya gelerek vazifeleri icabı bir konuda karar verecek olanların evvelâ o konuya çok iyi vâkıf olmaları, bilmeleri, anlamaları gerekmektedir.
İkinci olarak kendileri de o konu hakkında donanımlı olmaları gerekmektedir.
Gerektiğinde ve icap ettiğinde: “Ben bu konu hakkında bir şey bilmiyorum” diyebilmelidirler… Bu da bir fazilettir ve doğru karar çıkmasında önemli bir katkıdır.
Üçüncü olarak kendi görüş ve düşüncelerini, kendi yorum ve fikirlerini o görüşülecek konu etrafından önceden inceden inceye ve derinlemesine kendileri iyice pekiştirip, pişirdikten sonra diğer istişare edecek, görüşüp konuşacak kişilere “bu konu hakkında; bu görüşte benimdir” diyerek sahiplenebilecekleri bir teklif ve karar görüşünü ortaya atabilmeli, sunabilmelidirler.
Ve görüşüp konuşulan konu hakkında: “kendine göre herkes en iyi görüş ve düşünceye sahip olduğuna göre”, herkesin bu “en iyi” fikir, görüş, düşünce, yorum ve tekliflerine yine herkes mülâyemetle ve kavl-i leyin ile yanaşmalı, dinlemeli, saygı ve ihtiram etmelidir.
Başkalarının fikrini tenkit ve tenkis etmeye çalışanlar muhakkak bir şekilde kendilerince bir fikir ve düşünceyi kararlaştırıp sunamayanlardır… Herkes başkalarının fikrine, görüşüne alternatif ve tenkit fikirleri, yorumları getireceğine; kendi fikrinin, düşüncesinin, yorumunun âl ve etrafıyla güzelliğini, doğruluğunu, hak olduğunu delilleriyle, örnekleriyle, tecrübeleriyle sunabilmeli, aktarabilmeli ve başkalarını bu yolla ikna etmeye veya fikrini kabul ettirmeye çalışmalıdır.
Bu şekilde ortak karar alınabilen yerlerde kesinlikle ve anudâne “yalnız benim fikrim, düşüncem, görüşüm! …” denmemeli ve konuşulmamalıdır… Hatta inadına hiçbir şekilde savunma yapılmamalıdır…
Haklı ve sağlam fikir, düşünce ve görüşe sahip insanlar insaf ve insiyatifleriyle… Diğerlerini dinlemeye, ekseriyetin kabul ettiği fikir ve düşünceye de hürmet etmeye daima gayret göstermeli ve meşveret, şûra, istişâreden güzel bir karar çıkartılmasına yardımcı olmalıdır.