"Ümitvar olunuz, şu istikbal inkılâbı içinde en yüksek gür sada İslâm'ın sadası olacaktır."

Piyasalar

İltifatta ölçümüz ne olmalıdır?

Süleyman KÖSMENE
02 Ağustos 2022, Salı
Rabia Hanım: “Birini yüzüne karşı övmek doğru mudur? Bunun kişiye ne gibi zararları vardır? Ve muhatabımıza iltifatta ölçümüz ne olmalıdır?”

Allah İhsanını İhsas Etmiyor

Bediüzzaman Hazretleri, Muhakemat’ta, “İhsan-ı İlâhî ile tavsifte kanaat etmek farzdır.”1 der. Allah’ın bir şeyi takdir etmesi ve o şeye değer vermesi hakikattir. Kul eğer Allah’ın verdiği değer kadar bir değer verirse, hakikatte kalmış olur. Daha fazla değer verirse mübalâğa yapmış olur. Ve kişiyi bu mübalâğa ile tefer’una (yani Firavunlaşmaya), gurura, riyaya, ucba itmiş olur. Bu haramdır.  

Cenâb-ı Hak, makbul kullarına ihsanını ihsas etmez, hissettirmez. Bu aynı zamanda en büyük bir ihsan-ı İlâhî’dir. Çünkü Allah’ın ihsanını hisseden insan şükürden ayrılır ve gurura kapılırsa bu onun için tehlikeli olur.2

Peygamber Efendimiz (asm): “Sakın birbirinizi methetmeyin. Çünkü bu (kişiye iyilik değil, kişiyi) boğazlamaktır (yani bir nevi katletmek)tir.”3 buyurmuştur.

Yani medih kişiyi manen öldürür. Sevdiklerimizi öldürmemeliyiz.

Toprak Saçın 

Övmek iyilik değil, kötülüktür. Bu yüzden Peygamber Efendimiz (asm): “Birisi sizi yüzünüze karşı överse yüzüne toprak saçın”4 buyurmuştur. 

Bir gün Peygamber Efendimiz’in (asm) yanında bir adamdan bahsedilmiş ve orada bulunan bir kişi o adamı aşırı şekilde övmüştü. 

Bunun üzerine Efendimiz (asm): “Yazık sana! Arkadaşının boynunu kopardın” buyurdu ve bu sözünü defalarca tekrarladı. Sonra da: “Şayet biriniz mutlaka arkadaşını methedecekse, eğer söylediği gibi olduğuna da gerçekten inanıyorsa, ‘zannederim o şöyle iyidir’, desin. Onu hesaba çekecek Allah’tır ve Allah’a karşı hiç kimse kesin olarak temize çıkarılamaz” buyurdu.5 

İltifat aslında nezaket ve nezahet dilidir. Fakat aşırı olmamalı, övgüye ve methe yanaşmamalıdır. İnsanlara karşı ne somurtkan ve küfran içinde olmalı, ne de aşırı iltifatçı... İnsanlara müteşekkir olmak sünnettir. Fakat teşekkür ederim derken övmek haramdır. O halde “dengeli olma” sünnetini ihmal etmemeliyiz. 

Sevdiklerimizi Öldürmemeliyiz  

Bediüzzaman’ın, “İhsan-ı İlâhîden fazla ihsan, ihsan değildir.”6 Sözü kulağımızda küpe olmalıdır. Esasen kişiyi şımartmayacak, şükrüne vesile olacak bir ihsanı Cenâb-ı Hak yapıyor. Kişi şükrettikçe de Allah ihsanını arttırıyor. Allah, arttırdıkça şükreden kul havalara girmiyor; şükrünü arttırıyor. 

Oysa insanın ihsan-ı İlâhiden fazla ihsan ve iyilikleri ölçüsüzdür. Kişiyi şımartır. Su-i istimale kapı açar. Meselâ bir anne sırf şefkatinden dolayı âkil ve baliğ olmuş evlâdının oruç tutmasına –aman evlâdım açlığa dayanamazsın diyerek- engel olmamalı, sabah namazına şefkatle kaldırabilmeli. Aksi takdirde annenin şefkati, evlâdının ibadetlerine engel oluyorsa, böyle ihsan, ihsan ve iyilik değil, kötülüktür.  

Övmek de en az, yerinde kullanılmayan şefkat kadar kişinin manevî hayatına zarar verir ve maneviyatını söndürür. Aşırı iltifat da övmek gibidir. 

Dipnotlar:

1- Muhakemat, s. 21

2- Mektubat, s. 764

3- Kütüb-ü Sitte, İ. Canan, C. 17, s. 483, No: 1127. (3743) (7114).

4- Müslim, Zühd 69. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Edeb 9; Tirmizî, Zühd 55; İbni Mâce, Edeb 36

5- Buhârî, Şehâdât 16, Edeb 54; Müslim, Zühd 65. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Edeb 9; İbn-i Mâce, Edeb 36

6- Muhakemat, s. 21

Okunma Sayısı: 1994
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haber ve yazıların tüm hakları Yeni Asya Gazetesi'ne aittir. Hiçbir haber veya yazının tamamı, kaynak gösterilse dahi özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan haber veya yazının bir bölümü, alıntılanan haber veya yazıya aktif link verilerek kullanılabilir.

Yorumlar

(*)

(*)

(*)

Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve tamamı büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. İstendiğinde yasal kurumlara verilebilmesi için IP adresiniz kaydedilmektedir.
    (*)

    Namaz Vakitleri

    • İmsak

    • Güneş

    • Öğle

    • İkindi

    • Akşam

    • Yatsı