İnsan organizmasına güçlü destekler sağlamak gerektiğinden, İlâhî kudretin çeşitli hikmetlerle donattığı, nazik sanat eserleri olan sayısız meyve çeşitlerini kuru ağaçlardan, sanatkârlarını ilân ederek tebessümle insanların imdadına, şükür ve tefekkür karşılığı Rezzak-ı Rahim’in (cc) gayb hazinelerinden bol miktarda gönderilen hediyelerden birisi de, küçük bal küpleri görünümündeki dut meyvesidir.
İlâhî ilim, kudret ve irade sırları Risale-i Nur’da açılırken, dut meyvesi de nazara verilerek “İşte o hadsiz acaib-i sanat içinde, yeryüzünün rahmanî sofrasında yalnız kudretin şekerlemeleri olan dutların nevilerine bak, kemâl-i rahmeti kemâl-i sanat içinde gör” 1 diyerek konuşturuluyor.
İlâhî hikmet ve kudretin mutfaklarında olgunlaştırılarak gönderilen küçük bal konserveleri şeklindeki dut, mu’cize bir besin harikasıdır. Yalnız yaprak ve meyveleriyle ilgili sırlarını öğrenmeye çalışacağımız dut ağacının, gövde kısmı ve coğrafî özelliklerinden sarf-ı nazar ederek, insan sağlığına olan desteklerini hayretle öğrenmeye gayret edeceğiz.
İlâhî rahmetin değerli bir hediyesi olan dut nimetinin halk arasında çeşitli şekillerde tüketilmesi yeterince faydalanıldığı anlamına gelmemelidir. Sıradan bir meyve gibi görülen dut, besleyici değeri yüksek ve ilâç özellikleri taşıyan mu’cize bir meyvedir. Güçlü enerji kaynağı olan dut protein, karbonhidrat ve lif yönünden ve bütün vitamin, mineral gruplarından çok zengin bir gıdadır. Özellikle A, B, C, E ve K vitaminleri ile kalsiyum, demir, çinko, fosfor, magnezyum, potasyum minerallerinden yüklenerek, başta insanlar olarak diğer canlıların faydalanması için gönderilmiştir. Vücutta yıkıcı etkileri olan serbest radikalleri etkisiz hâle getiren ANTİOKSİDANLAR, dutta bol miktarda bulunduğundan başta KANSER ve HÜCRE YAŞLANMALARINA engel olmaktadır. Yapısında bulunan yüksek lif oranıyla diyabet hastaları, faydalarından yararlanabilirler. Protein oranı da yüksek olduğundan, kasları koruyarak gelişmeyi sağlar. Kronik yorgunluk şikâyetlerine, ihtiva ettiği kalsiyumla KEMİK ERİMESİNE (osteoporoz) ve dişlerin güçlenmesine destek sağlar.
Dut meyvesinin faydaları saymakla bitmez. Bir kısmını sayacak olursak “Potasyum yönüyle çok zengin olduğundan başta düzenli kalp ritmi, yüksek tansiyonun önlenmesi ve böbrek sağlığı yönünden önemli mineral kaynağıdır. Dut, C vitamini bakımından portakaldan daha zengin bir kaynak olup, 3 kat daha fazla C vitamini ihtiva eder. Dutun bileşenlerinde yer alan B grubu vitaminler özellikle UNUTKANLIK için çok etkilidir. Ayrıca bu yüksek antioksidan muhteva, BEYİN HÜCRELERİNİ korur, yaşlılığa bağlı hücre hasarlarını önlediği gibi yeni hücre oluşumunu destekler. Bütün bu özellikler dutu, ‘BEYİN DOSTU SÜPER GIDA’ yapmaktadır. Dutun bileşenlerinde bulunan antioksidanlar görme kaybı ve retina dejenerasyonuna sebep olan serbest radikallere karşı savaşarak GÖZLERİ KORUR. Ayrıca dut, görme kalitesini iyileştirir. Dut, beyaz kan hücrelerini uyararak başta bağışıklık sistemimizin sağlıklı çalışması olmak üzere bizi, KANSER gibi birçok hastalığa karşı korur. Ayrıca düzenli dut tüketmek VİTİLİGO hastalığında, hastalığı yavaşlatıcı etki gösterebilir.” 2
Duttaki şifa mu’cizelerini araştıran İslâm hekimleri, birçok hastalığa şifa reçeteleri tanzim etmişlerdir. Özellikle Antakya’lı büyük hekim Davud-u Antakî ‘Tezkire-t Ulûl Elbab’ adlı büyük eserinde: “Kan yapıcı özelliği yanında, vücuda enerji sağlayarak güçlendirdiği, iç organlardaki tıkalı kanalların açılmasını sağladığı gibi KARACİĞER fonksiyonlarını ıslah eder. Böbrek ve dalağın sağlıklı gelişimine destek sağlar. Vücuttaki zararlı maddelerin atılımını sağlayarak, arındırma işlemini kolaylaştırır. Bütün dut çeşitleri, boğazdaki şiş ve hastalıklara fayda sağlar. Dut pekmezi, bütün öksürüklerin kesilmesine destek verir. Yaprakları zeytinyağında bekletilirse, yara ve yanıklara sürülmesiyle şifaya vesile olur. Dut yaprakları, incir ile birlikte kaynatılıp, içilirse psikolojik kaynaklı hastalıklarla, sinirsel kaynaklı kronik bel ağrılarında şifaya vesile olur. Yaprakları kaynatılarak elde edilen karışım ile gargara yapılırsa, diş sağlığına fayda sağlar. Dut yaprakları, incir ve asma yaprakları ile birlikte kaynatıldıktan sonra, saçlara friksiyon yapılırsa, saçları güçlendirdiği gibi, ağaran saçların giderilmesine yardımcı olur.
Hazırlanması: Yapraklardan 100 gram alınarak, 1 litre suyun içinde yarısı kalıncaya kadar kaynatılarak elde edilir. Elde edilen karışımla saçlı deriye günde birkaç defa masaj uygulanır. Dut taneleri (10-15 tane) bir çay bardağı kadar sirkenin içinde bekletildikten sonra sıkılırsa, kaşıntılı deri hastalıklarında ve deri çatlaklarına sürülürse fayda sağlar” değerlendirmelerini yapmaktadır.
Dut öyle bir nimettir ki, yaprakları dahi ipekböceğine yem olduğu gibi, ipek kozasının ham maddesi olarak da, yine insanın ihtiyaç ve hizmetinde istihdam edilmektedir. Böylece kâinatın hiçbir zerresinde israf olmadığı da yakından görülebilmektedir. Hizmetler zincirinin tefekkürü, bizi büyük yaradılış hakikatine ulaştıracağı sonucu unutulmamalıdır.
SAĞLICAKLA KALIN
Dipnotlar:
1) Bediüzzaman Said NURSÎ, Sözler, s.1066 Yeni Asya Neşriyat 2004. 2) Ayhan ERCAN, Doğal Süper Gıdalar, s.161 Hayykitap 2017.