Serapa bir tezgâh olan ilk büyük sağ-sol görüntülü çatışma, 16 Şubat 1969’da İstanbul Beyazıt Meydanı’nda yaşandı.

Yakın tarihimizin kayıtlarına "Kanlı Pazar" ismiyle geçen bu vahşiyane hadisede iki genç bıçak darbesiyle öldürülürken, yüzden fazla kişinin de çeşitli yerlerinden yaralandığı tesbit edildi.

*

Söz konusu anarşik olayların boy vermeye başladığı 1969 senesi, aynı zamanda seçim yılıydı.

1960'da darbe ile devrilen Demokratlar, 1965 seçimlerinde Adalet Partisi ismiyle tek başına iktidara geldi. Dört yıl sonra yapılacak olan 1969 seçimlerinde de neticenin pek değişmeyeceği ve Demokrat iktidarın aynen devam edeceği az-çok anlaşılmış durumdaydı.

Bu durumu hazmedemeyen cuntacılar ile ihanet odakları, ne yapıp edip bir hadise icat etmeye ve ülkeyi bir kaosa doğru sürüklemeye karar vermiş olsalar gerek. Haliyle, onlara malzeme gerek, darbe için ciddî gerekçe lâzım.

Ne yapıp ettiler, önce, bu vatanın evlâtlarını sağ ve sol diye iki cepheye ayırdılar. Ardından, onları her vesileyle çatıştırmaya sevk ettiler. (Gerçekte ve temelde, böyle bir ayrım söz konusu dahi değildir. Olsaydı şayet, sadece bir döneme mahsus kalmaz, devam ederdir. Her ne ise…)

İşte, bu meyanda yaşanan ilk en büyük çatışma, 16 Şubat 1969'ta meydana geldi.

Şubat ayının ikinci Pazar günüydü. Devrimci-solcu geçinen cepheye mensup onlarca gençlik örgütü söz birliği içinde Türkiye'ye gelen ABD'nin 6. Filosunu protesto etmek için gösteri yapacaklardı.

Buna mukabil, kendilerini sağcı-milliyetçi addeden gruplar da harekete geçerek, ABD'yi protesto edenleri protesto etmeye, hatta gösterilere engel olmaya karar verdiler.

Dikkatlice baktığımızda, her iki tarafta da Kemalistlerin olduğunu görürüz.

Meselâ, solcu gruplar, yapacakları protesto gösterisini "Amerikan Emperyalizmine Karşı Mustafa Kemal Mitingi" şeklinde isimlendirdiler.

Başını "Komünizmle Mücadele Derneği"nin çektiği sağcı gruplar ise, solculara karşı "Müslüman Türkiye" sloganlarıyla saldırma plânını hazırladılar.

Solcular, açıktan M. Kemal ismini kullanırlarken, Komünizmle Mücadele Derneği'ne yardım eden kesimlerin başında yine Kemalistler geliyordu.

Dolayısıyla, hem sağda, hem de solda mevzilenmiş olan Kemalist odaklar, bu vatanın genç evlâtlarını karşı karşıya getirmişler ve ülkeyi bir kaosa doğru sürüklemeyi başarmışlardı.

*

Ne yazık ki, gizliden yürütülen o sinsi planlı kardeş kavgası hiç kesilmeden devam etti.

El altından bu tür kışkırtmaları yapanlar, bir sene sonra nihayet darbenin olgunlaştığına kanaat getirerek daha aktif şekilde harekete geçtiler.

Önce, 1971’de General Madanoğlu liderliğindeki 9 Mart Cuntası darbe planını hazırladı. Cunta üyeleriyle birçok gizli görüşmeler yaptı. Ancak, MİT ajanı Mahir Kaynak sayesinde planları deşifre olunca, hareketleri başarıya ulaşmadı ve cunta dağıldı.

Eş zamanlı olarak harekete geçen diğer cunta ise, emir-komuta zinciri içinde 12 Mart'ta (1971) hükümete muhtıra verdi.

Muhtıracılar, hükümet istifa etmezse "kardeş kavgası"nın durmayacağını, dolayısıyla iktidarı silâh zoruyla devirmek mecburiyetinde kalacaklarını da açıkça deklare ettiler.

Görülüyor ki, sağ veya sol Kemalist odaklar, yakın tarihimizde yaşanan bütün darbe ve muhtıra öncesinde türlü planlar yapmışlar, kışkırtmada bulunmuşlar ve demokratik sistemi başarısızlığa uğratmak için ellerinden geleni ardına koymamışlar.

Dikkatle incelendiğinde, 12 Eylül Cuntası da aynı plan ve kumpaslarla hazırlanan gerekçeleri ileri sürerek darbe yaptı. Darbecilerin en büyük vebali ise, akıttıkları masum kanı dışında, ülkeyi topyekûn geriye doğru götürmeleridir.