Ekonomik kriz vatandaşın belini büküyor. Akaryakıta gelen zamlar iğneden ipliğe vatandaşa yansıyor. Un, şeker, çay gibi temel ürünler marketlerde sınırlı sayıda verilir oldu. Dövizdeki artış fakiri daha fakir, zengini daha zengin yaparken bu artışlarda millete zam olarak yansıyor.  

Her şeye zam gelirken çalışanların aldığı maaşlar döviz karşısında her gün eriyor. 2.825 lira asgarî ücret 1 Ocak’ta 383 dolar ederken, şu anda 217 dolar ediyor.  Yani asgarî ücretlinin maaşı 11 ayda 163 dolar daha azaldı.  

200 TL’lik banknot 2009 yılında piyasaya sürüldüğünde değeri 131 dolar iken geçen hafta 19 dolara, şimdi ise 15 dolara düştü. 

2002’de dolar 1.50 lira iken partili Cumhurbaşkanlığı Hükümet sisteminin yürürlüğe girdiğinde 4.50’lere, 3.5 sene de ise 13’le çıktı… 

Sadece bu kadarı bile ekonominin dibin de dibine vurduğunu gösterdi. 

*** 

KOMİSYON TOPLANACAK, AMA… 

Önümüzdeki ay Asgarî Ücret Tespit Komisyonu toplanacak ve önümüzdeki yılın asgarî ücretini belirleyecek. Sendikalar asgarî ücretin net 5.200 lira olmasını isterken, hükümet ve işveren tekliflerini bu zamana kadar açıklamasalar da enflasyon oranında zam verilmesi isteyecekleri tahmin ediliyor. Bu da yaklaşık 3.400 lira demek, “iyileştirmeler”le birlikte en fazla 3.600 lira demek. Yoksulluk sınırı 10 bin liranın üstünde olduğuna göre asgarî ücretli yoksul kalmaya devam edecek.  

Bu yüzden hem çalışanlardan hem de işverenlerden alınan vergilerin düşürülmesi ya da çalışandan vergi alınmaması artık elzem hale geldi. 

Enflasyon rakamları Cuma günü açıklanacak. TÜİK’in açıklayacağı enflasyon hem yeni asgari ücreti hem de yılsonu emekli ve memura yapılacak zamları etkileyeceği için önemli.  

Bağımsız kuruluşların açıkladığı enflasyon rakamları ile resmî enflasyon rakamları arasında uçurum var. Milletin enflasyonu da resmî enflasyonun katbekat üzerinde… Bu durum memur, işçi, çiftçi, Bağ-Kur’luyu da kara kara düşündürüyor. Çalışanlar “gerçek enflasyon” üzerinden zam yapılmasını bekliyor, ama nafile… 

*** 

HESAPLARINA AKIL SIR ERMİYOR!

Ekonomide büyük bir kriz yaşanırken iktidar partisine mensup milletvekilleri ve yöneticilerinin yaptıkları açıklamalarda pes dedirtiyor. 

Ekonomideki durumu eleştiren akademisyenleri “mandacılık”la suçlayan AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan, “Ülkemizi bunca tuzaktan, bunca badireden nasıl çıkardıysak, Allah’ın yardımı ve milletimizin desteğiyle bu ekonomik kurtuluş savaşından da zaferle çıkartacağız” ifadelerini kullanırken, dolar 11.20’den 13.34’lere çıkmıştı bile…  

Erdoğan, son üç yıl içinde iki kere “ekonomide kurtuluş savaşı”ndan bahsettiğinde dolar kurunun 5.78 ve 8.30 olduğunu da hatırlatalım. (Sözcü, 23.11.2021) 

Hükümet ortağı MHP’nin Genel Başkanı Devlet Bahçeli son grup toplantısında, “Bize göre hükümetin izlediği ekonomi politikası doğrudur. Bunun üzerinden polemik meydana getirmek, ‘bittik, tükendik, yandık, mahvolduk’ demek felâket tellâllığıdır, kötü niyetliliktir” derken, dolar 13, Euro 15 bin lirayı geçmişti.  

Sayın Bahçeli’ye göre ekonomi iyi, ama vatandaşa göre pek öyle değil…  

Yine, AKP Genel Başkanvekili Binali Yıldırım’ın hesabına da akıl sır erdirilemedi. “Amerika’da sıfırdan yüzde 7’ye çıkmış enflasyon. Bu ne demektir 7 kat artış. Bizde 10’lerden 20’ye çıkmış, 2 kat artış” demiş. 

Bizdeki enflasyon yüzde 50 olsa, yüzde 75’e çıksa “yarım kat artı” desek doğru hesap mı yapmış oluruz?” sorusunu sormak lâzım. 

Hükümeti destekleyen gazetecilerden Abdurrahman Dilipak’ın sözlerini duydukça ise devreleri yakmamak elde değil. “Cebinizde sadece 1 liranız varsa ve bütün servetiniz buysa yolda 1 lira bulsanız servetiniz katlanır. Yani bir kat yüzde 100 artar, ama 1 dolarınız varsa, 1 lira kaybederseniz, servetiniz 11’de 1’ini kaybetmiş olursunuz…” şeklindeki hesabına ne denilebilir ki? 

Ekonominin kötü olduğunu kabul edilmedikçe çözüm de bulunamaz. Önce meseleyi mesele yapacaksınız ki sonra o meseleyi mesele olmaktan çıkartabileceksiniz. 

Yoksa Demokrat Parti Genel Başkanı Gültekin Uysal’ın da dediği gibi bu meseleler hamaset yapılarak çözülemez… 

*** 

KRİZİ ŞİİRLE ATLATMAK 

Ekonomik kriz olduğunu kabul etmeyenlere ne söyleseniz kâr etmiyor. Halkın arasına girmedikleri içinde kendi cephelerinden kriz olduğunu kabul etmiyorlar. 

Demokrat Parti Ordu Milletvekili Cemal Enginyurt farklı bir yol bulup ekonomide yaşananları şiir diliyle anlatmış:  

“Doları saldınız çayıra / Milleti Mevlâm kayıra. / Fakir bağırdıkça bağıra/ Siz masadan ruh çağıra./ Boşuna ‘ekonomistim’ deme / ‘kitap yazdım’ diye övünme. Ağzından çıkan her kelime, Zam oluyor garip milletime…” 

Konuşmadan ve sözden anlamayanlar belki bu şiirden sonra meselenin vahametini anlarlar…

*** 

KRİZİN ÖZETİ

“Size yalvarıyorum artık hata yapmayın. Faiz düşünce enflasyon PATLAR. Faiz kendiliğinden değil de EMİRLE düşünce: Dolar, Euro, altın, emlak, arsa, her türlü mal fiyatı FIRLAR. Öyle olunca bunları elinde tutan zenginler daha ZENGİN, malı mülkü olmayan fakirler daha FAKİR olur.” 

(Prof. Dr. Özgür Demirtaş, Ekonomist)