AB’nin 11 Aralık’taki zirvesinde, Türkiye’nin, Kıbrıs ve Yunanistan kıyılarında devam eden petrol ve gaz sondajı dolayısıyla, Türkiye’ye yaptırım uygulama kararı alınmıştı. Yaptırım kararının alınmasında, Doğu Akdeniz’de yaşananların krize çevrilmesinde rol oynayan Yunanistan, Kıbrıs Rum Kesimi (KRK) ve Fransa’nın Brüksel’e baskısı biliniyor.

Yaptırım kararında başlıca Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın (TPAO) bazı yöneticilerine yönelik tedbirlerin 12 Kasım 2021’e kadar uzatıldığı kaydediliyor. Ayrıca Kıbrıs’ın Maraş bölgesi hakkında Ankara’nın attığı adımların uygun bulunmadığı, ABD ile koordinasyon halinde olunmasının gerekliliğine dikkat çekiliyor. Bu hususta Türkiye’ye, BM Güvenlik Konseyi’nin 550 ve 789 nolu kararlarına riayet edilmesi çağrısı yapılmıştı. Birde Mart 2021’de yapılacak Zirve’ye kadar, Türkiye-AB arasındaki politikalar için bir rapor hazırlanması da hedeflendi.

Siyasî analistlerce AB’nin Türkiye hakkında aldığı kararların niyet beyanından ibaret olduğu, önümüzdeki Mart ayında açıklanacak rapordan sonra durumun netlik kazanacağına işaret ediliyor.   

Diğer taraftan Yunanistan, KRK ve Fransa’nın girişimlerine karşılık AB üyeleri arasında, Türkiye’ye yaptırımlardan yana olmayanlar da mevcut. Özellikle AB’nin en büyük ticarî ortaklarından Türkiye’nin göz ardı edilemeyeceği ortada. Bununla birlikte Türkiye’nin ağırladığı 4 milyon mültecinin Batılı ülkelere hareket etme ihtimali  de AB’nin ciddî yaptırım kararı alamamasında etkili olduğu yorumlanıyor.

ABD’nin de, Türkiye’ye Rus yapımı S-400 hava savunma sistemi aldığı için yaptırım kararı aldığı belirtiliyor. ABD, S-400’lerin alınmasıyla birlikte NATO uçakları ve özellikle F-35’lerin bilgilerinin Rusya’nın eline geçeceği endişesini ileri sürüyor. ABD, CAATSA yasası kapsamında 5 tane yaptırım yürürlüğe koydu. Türkiye’nin F-35 savaş uçaklarını satın almasına izin verilen ülkeler listesinden çıkartılması daha çok gündem oldu.

ABD’nin NATO Büyükelçisi Kay Bailey Hutchison, önceki hafta NATO Dışişleri Bakanları toplantısından önce “ittifakımızda Rusya’dan alınan bir hava savunma sistemi kurma fikri kabul edilebilir sınırların ötesinde” ifadelerini kullanmıştı. Toplantıda Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun sert cevabı da basına yansımıştı.

Sert atmosferdeki NATO toplantısı öncesinde havayı yumuşatmak isteyen Genel Sekreter Jens Stoltenberg ise “Türkiye’nin 4 milyon mülteciyi ağırladığını hatırlatarak, en fazla yabancıya kucak açan NATO üyesi olup, ülkenin terör saldırıları ile sarsıldığını” vurguladı. Bununla birlikte Stoltenberg “Fikir ayrılıklarımız var. Farklılıklar var, bunları çözmeliyiz. Ancak Türkiye’nin, NATO’nun ve Batı’nın bir parçası olarak önemini de kavramalıyız” diyerek, ittifak içerisinde Türkiye’nin önemini belirtiyor.

Stoltenberg ve birçok AB üyesi temsilcileri, Türkiye’nin öneminin farkındalar. Yakın geçmişte AB ve ABD ile farklı sorunlar yaşanmış ve bunlar diplomasi ile aşılmıştı. Türkiye’nin hem petrol ve gaz aramada kıt’a sahanlığı ve kara sularında hem de Maraş konusunda egemenlik haklarından vazgeçmeyeceğini en iyi Batı biliyor. Batı’nın da Türkiye’de mülteciler için taahhüt ettiği yardımları zamanında ve yeterli miktarda vermediği de aşikâr. Türkiye, Batı ittifakları için önemli ve vazgeçilmez bir uluslar arası aktör. Dolayısıyla Batı’nın, Türkiye’nin hassasiyetlerine, ihtiyaçlarına ve önceliklerine dikkat etmesinde fayda vardır.