Whatsapp vergisine karşı halkın başlattığı sokak gösterileri sonucunda önce bakan değişikliğine gidildi. Daha sonra yeni hükümet göreve geldi. Ancak Lübnan’da ekonomik krizin giderek derinleşmesi, sosyo-ekonomik sorunlara çözüm üretilememesi, toplumsal unsurların gösterilerinin başlıca sebebi. Dolayısıyla bugün gelinen noktada ülke ekonomisinde Whatsapp vergisi ile başlayan süreç çok daha olumsuz ve yapıdaki sorunların yoğunlaştığı bir noktaya geldi.

Sahip olduğu Şiî nüfusu ve Hizbullah’ın konuşlandığı Lübnan’a, İran’ın ilgisinin olduğu belirtiliyor. ABD’nin İran’a yönelik baskı politikasına her dönem Ortadoğu ülkelerinden destekçi aradığı ve bulduğu biliniyor. Fakat giderek yükselmekte olan iç sorunlarıyla baş başa kalan Lübnan’ın, ABD’nin İran karşıtlığına isteksiz ve eylemsiz kaldığı ileri sürülüyor. IMF’yle de yaptığı görüşmelerden istediğini bulamayan Lübnan’ın, İran’ın yardımını almasına bir anlamda mecbur bırakıldığı tartışılıyor. Diğer taraftan ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun, İran’ın Lübnan’a petrol sevkiyatını engelleyerek mevcut durumun olumsuzluğunu arttırdı.  

ABD ve Pompeo’nun malûm davranışları, Hizbullah’ın Tahran’dan Beyrut’a muhtemel gerekli ekonomik yardımın gerçekleştirilmesinde bir araç olarak öne çıkarttığı bildiriliyor. Buna karşın ABD Küresel Politikalar Merkezi (Center For Global Policy) Genel Sekreter Yardımcısı Joel Rayburn de “İran’ın kaynak eksikliği ve finansal çıkmazı dolayısıyla Lübnan’a yardım edemeyeceğini” söyledi. Ancak Rayburn’ün değerlendirmesi, Lübnan-İran ilişkisinin bütün kapsamını ve niteliğini görmezden geldiği muhtemeldir. Çünkü Ortadoğu gibi çalkantılı bir bölgede, dinî/mezhebî bağlantıların büyük ölçüde alınan kararları etkilediği bilinmektedir.

Reuters’un 7 Temmuz tarihli “Lübnan Hizbullahı’nın hükümetle İran akaryakıtı hakkında görüşmeleri” başlıklı haberde, ayrıca İran’la muhtemel ticaret anlaşmasının da gündeme geldiği kaydediliyor. Konuyla ilgili Hizbullah lideri Seyyid Hasan Nasrallah’ın “Görüşmeler başladı. Sonuç ne olacak? Bilmiyorum. Ama denemek zorundayız” diyerek, Hizbullah’ın süreç içerisinde olduğunu resmen gösterdi.

Lübnan’a Çin yardımı da söz konusu. Tahran’ın önceden Pekin’le bir anlaşma imzaladığı ve Lübnan’ın bu anlaşmanın takipçisi olacağı iddia ediliyor. Bununla birlikte Nasrallah’ın “Çinli şirketler Lübnan’a para getirecek, yatırım getirecek, iş fırsatları oluşturacak, ticarî nakliye yapılacak vb.” açıklaması mevcut.

Lübnan’a, ABD yardımları biliniyor. Fakat Hizbullah ayrı bir konu. Hizbullah’ın hükümet üzerindeki kontrolü ise, ABD yardımını engelleyebilir. Hizbullah’ın terör örgütü şeklinde nitelendirilmesi ve Lübnan Başbakanı Hasan Diab ile ilişkisi ABD’yi yardım seçeneği olmaktan çıkarabileceği ihtimalini doğuruyor. Bu sebeple Beyrut yönetiminin yönünün Tahran ve Pekin’e dönebileceği ihtimali kuvvetleniyor. Elbette Beyrut’un tercihinde ABD ve IMF’in tutumunun etkili olduğu aşikâr. 

İran’ın ekonomik krizi göz önüne alındığında, Lübnan’a, İran ve Çin yardımı gelmesi halinde Beyrut’un ABD yardımını yeniden düşünmesi gerekebilir. Bununla birlikte Çin’in Kuşak-Yol Projesi’nde, Trablus Limanı’nın Pekin için faydalı olacağı düşünülürse, Lübnan’ın başka bir seçeneğinin de olmadığı ihtimaller arasında.

ABD’nin, İran üzerindeki baskısı etkili olmakla birlikte, Lübnan gibi diğer bölge ülkelerindeki muhalif grupların teşvik edilmesini sağladı. ABD’nin yanlış politikası, Lübnan’ın karşısına İran ve Çin seçeneğini çıkartıyor. Lübnan ekonomisinin ise, hangi ülke tarafından kurtarılacağı merak ediliyor.