Nazardan korunmak için, “nazarlık” denilen; mavi boncuk vs. takmak doğru değildir.

İmam Ahmed, Ukbe b. Nâfi’den merfû’ olarak şu hadisi nakleder: “Kim temîme (mavi boncuk) takarsa, Allah onun işini tamamlamasın. Kim bir ved’a (katır boncuğu) takarsa Allah onu korumasın.”1

Hastalıkların maddî olduğu kadar manevî sebepleri de vardır. Ebu Hüreyre’den (ra): Resulullah’ın (as): “Göz değmesi haktır”2  dediği rivayet edilmiştir.

Buharî dışındaki rivayetlerde: “Dövme yapmayı da yasakladı” ziyadesi de vardır.

Yani bazı insanların bakışlarının maddî ve manevî yapıları üzerinde olumsuz etki yapması bir gerçektir. Bundan Allah’a sığınmalıdır. Yine Allah Rasulü: “Eğer kaderi geride bırakabilecek bir şey varsa o da gözdür”3 buyurmuştur.

Bazı insanlar bazı gösterişli insana ve mala, yahut da herhangi bir şeye hased ve ihtirasla baktıklarında gözleri değebilir, bunun neticesi olarak da o insan yahut o şey sıhhatini kaybeder, hatta ölebilir de. Bu konuda Bediüzzaman Kastamonu Lahikasında şöyle ifade eder: “Evet, bu asırda açık saçıklık yüzünden, hususan bu memalik-i harrede o su-i nazardan su-i istimalât, umumî bir unutkanlık hastalığını netice vermeye başlıyor.”4 Nitekim Resul-i Ekrem Efendimiz buna işaret ederken söyle buyurmuştur: “Nazar, deveyi kazana, insanı mezara sokar.”5 Bediüzzaman bu hadisin izahında şöyle bir açılama getirir: “Meşhur kaide ile nazar beni vurur. Çünkü bana bakan, ya şiddetli adavetle veya takdir ile nazar eder. Bu iki nazar dahi bazı insanların bir hâsiyet-i isabet sırrıyla bakmasında bulunur.”6   

Bunun çaresi, bakanların hasedlerini çekecek bir gösterişten uzak olmak, etrafın hasret duymasına vesile olacak görünüş ve hallerden âzâde bir hayat içinde yaşamaktır. İnsanlar baktıkları güzel şeylere “maşaallah” demeli. 

İslâm’dan önceki devirlerde nazar boncuklarında bir kuvvet ve kudret var zannedilir, bu zan sebebi ile çocukların omuzlarına nazar boncukları takılırdı. İyiliği de, kötülüğü de halkeden Allah’tır. İşte bunun içindir ki âlimlerimiz, bu manada nazar boncuğu takmanın şirk olduğunu bildirmişlerdir.  

Özetleyecek olursak, diyebiliriz ki: Çocukların omuz başlarına takılan boncuklar ne bir kaza ve belâyi önler, ne de bir iyilik ve kötülüğe sebeb olur. 

Burada akla şöyle bir sual gelmektedir: Madem ki öyle, dindarlar neden çocuklarına nazar boncukları takıyor, boncuklar asıyorlar? Bu şirk olmuyor mu?

Dindarlar, nazar boncuğu gibi şeyleri takarken boncuğun kendinde bir kudret olduğuna inanmıyorlar. Ancak, nazar boncuğu vesairenin takılması keskin nazarları insandan boncuğa dikkat çekmek için yapıldığı görüşü ağır basmaktadır. Bütün kuvvet ve kudretin yegâne sahibi olan Allah, bunlar bahanesiyle çocuğumuzu korur, nazar gibi âfetlerden muhafaza eder, inancıyla asıyorlar. Bu sebeple, bu şirk olmaz. Ancak mekruh olur, tavsiye edilmeyen bir alışkanlık sayılır.

Bundan dolayıdır ki, birçok fıkıh kitaplarında bu mevzuda şöyle tavsiyede bulunulmaktadır:

Erkek çocuklarınıza gümüşten, kızlarınıza da altından “maşaallah” yazılı askılar asın. 

Dipnotlar:

1- Ahmed İbni Hanbel, c. 4, s. 154.

2- Buharî, Tıbb 36.

3- Pehlivan, age., s. 381.

4- Kastamonu Lahşkası, s. 139.

5- Keşfü’l-Hafa, c. 2, s. 76.  

6- Şualar, 13. Şua, s. 354, 49. mektub

7- Lem’alar, s.273, 28. Lem’a, (bir suale cevap).